Nhiều đặc sắc trong xây dựng nông thôn mới Lào Cai

Trước đây, đa phần mặt hàng nông sản thế mạnh ở vùng cao Bảo Yên, như quế, sả, gừng, lạc, miến dong hay rau bản địa được sản xuất nhỏ lẻ, dựa vào kinh nghiệm truyền thống, dẫn đến chất lượng không đồng đều, đầu ra bấp bênh, nông dân bị ép giá.

Liên kết để nâng cao hiệu quả

Mọi thứ dần thay đổi trong vài năm trở lại đây, khi nhiều HTX do đồng bào dân tộc thiểu số sáng lập trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã làm nên cuộc “cách mạng” trong sản xuất, mang lại lợi ích tích cực cho thành viên, nông dân liên kết.

HTX Nông nghiệp và Dịch vụ xã Vĩnh Yên thành lập năm 2020 với 11 thành viên, là một trong những điểm sáng. HTX đầu tư dây chuyền chưng cất tinh dầu hiện đại, tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao. Nhờ đó, tinh dầu quế, sả Vĩnh Yên có mặt tại nhiều tỉnh miền núi phía Bắc, tạo việc làm ổn định cho phụ nữ dân tộc với thu nhập trên 3 triệu đồng mỗi tháng.

Trong khi đó, HTX Nông nghiệp Cầu Mây ở xã Cam Cọn lại đang làm tốt việc giải “bài toán đầu ra” cho sản phẩm quế của người dân. HTX không chỉ thu mua, sơ chế quế mà còn hướng tới xuất khẩu, giúp bà con chủ động tiêu thụ sản phẩm.

“Từ khi có HTX, công việc đều, thu nhập ổn định, chúng tôi không còn lo bị thương lái ép giá”, chị Nguyễn Thị Thoa, thành viên HTX, chia sẻ.

Những thành công của các HTX điểm đang tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, giúp không chỉ các thành viên HTX, mà cả người nông dân địa phương hiểu rằng chỉ có liên kết, sản xuất theo chuỗi giá trị mới giúp nông sản có chỗ đứng trên thị trường. HTX trở thành cầu nối giữa người nông dân với doanh nghiệp, thị trường, đồng thời là “bà đỡ” về kỹ thuật, vốn và quản lý.

Đáng chú ý, không chỉ dừng lại ở sản xuất, các HTX ở Lào Cai còn nhanh chóng bắt nhịp với xu hướng chuyển đổi số, từ đó tạo đột phá trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đóng góp ngày càng rõ nét trong xây dựng nông thôn mới tại các địa phương.

Cụ thể, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh xây dựng website, mở gian hàng trên sàn thương mại điện tử, sử dụng mã QR truy xuất nguồn gốc và giới thiệu sản phẩm qua mạng xã hội.

Đáng chú ý, thông qua các khóa tập huấn do Liên minh HTX tỉnh và Liên minh HTX Việt Nam tổ chức, cán bộ tại nhiều HTX được trang bị kiến thức quản trị, kỹ năng marketing, lập kế hoạch sản xuất kinh doanh và kết nối cung cầu. Đây chính là bước đệm quan trọng giúp HTX nâng cao năng lực cạnh tranh, quản lý chuyên nghiệp hơn, sản xuất gắn với tiêu chuẩn VietGAP, OCOP.

Hạt nhân của phát triển bền vững

Điều đáng quý là các HTX không chỉ chú trọng hiệu quả kinh tế mà còn hướng tới bảo tồn giá trị bản địa. Từ cây quế, cây sả đến miến dong, rau rừng, tất cả đều được gìn giữ, canh tác theo hướng sinh thái, hạn chế sử dụng hóa chất, giữ gìn hương vị đặc trưng của vùng cao. Nhiều HTX còn gắn sản xuất nông nghiệp với du lịch cộng đồng, mở ra mô hình “một sản phẩm, nhiều giá trị”.

Để có được thành công hiện tại, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Lào Cai đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các HTX phát triển, qua đó góp phần trực tiếp vào chương trình xây dựng nông thôn mới.

Các chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Lào Cai tập trung vào 3 nội dung chính: Chuyển giao khoa học kỹ thuật và đào tạo nhân lực quản lý HTX; Hỗ trợ vốn vay ưu đãi và kết nối tín dụng giúp HTX đầu tư máy móc, mở rộng sản xuất; Xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm OCOP qua hội chợ, triển lãm và các sàn thương mại điện tử.

Những chuyển biến trong sản xuất nông nghiệp là động lực xây dựng nông thôn mới tỉnh Lào Cai.

Nhờ sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Lào Cai, nhiều HTX đã vươn lên tự chủ, sản xuất hàng hóa theo hướng bền vững, có khả năng cạnh tranh và thích ứng với thị trường hiện đại.

Đặc biệt, Liên minh HTX Việt Nam cũng phối hợp với các bộ, ngành và doanh nghiệp triển khai các dự án “HTX số hóa”, đưa công nghệ vào quản trị, truy xuất nguồn gốc, quảng bá sản phẩm, giúp nông sản vùng cao tiếp cận nền kinh tế số.

Song song với sự lớn mạnh của kinh tế hợp tác, HTX, chương trình xây dựng nông thôn mới tại Lào Cai cũng đạt nhiều kết quả nổi bật. Toàn tỉnh hiện có 37/89 xã đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 41,6%), 1 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 387 thôn, bản đạt chuẩn.

Hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội tại nhiều vùng nông thôn trong tỉnh được đầu tư đồng bộ, đường nhựa đã đến trung tâm hầu hết các xã vùng cao, phủ sóng internet và di động rộng khắp, mở ra cơ hội phát triển du lịch, thương mại và dịch vụ nông thôn.

Thêm các “động lực” để phát triển

Thành tựu trong thúc đẩy chương trình OCOP, với dấu ấn đậm nét của các HTX, cũng là một điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới tỉnh Lào Cai. Toàn tỉnh hiện có 605 sản phẩm OCOP, trong đó 2 sản phẩm đạt 5 sao, 52 sản phẩm đạt 4 sao và 551 sản phẩm đạt 3 sao.

Các đặc sản như chè Shan tuyết, mật ong Bắc Hà, rượu San Lùng, dược liệu Bát Xát hay tinh dầu quế, sả Bảo Yên… không chỉ nâng cao giá trị sản xuất mà còn trở thành thương hiệu nhận diện của tỉnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hành trình về đích nông thôn mới của Lào Cai vẫn còn nhiều khó khăn. Hầu hết các xã đang phấn đấu đạt chuẩn giai đoạn 2021–2025 là xã vùng đặc biệt khó khăn, xuất phát điểm thấp, thu nhập bình quân đầu người còn hạn chế, tỷ lệ hộ nghèo cao.

Theo ông Đỗ Xuân Thủy, Phó chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh Lào Cai, sau khi sáp nhập địa giới hành chính, công tác quản lý và thống kê dữ liệu còn chưa hoàn thiện, đội ngũ cán bộ cơ sở phần lớn mới, cần được đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực điều phối và lập kế hoạch phát triển phù hợp từng vùng.

Trong bối cảnh đó, với mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất 55/89 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó nhiều xã phấn đấu đạt chuẩn nâng cao, tỉnh Lào Cai dự kiến tập trung vào các nhóm giải pháp trọng tâm, gồm thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, hỗ trợ đặc biệt cho vùng khó khăn, phát triển sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị, và xây dựng hạ tầng nông thôn hiện đại, thích ứng biến đổi khí hậu.

Với chủ trương đó, tại xã Văn Chấn, chính quyền đang tập trung hoàn thiện các tiêu chí như lao động, y tế, môi trường, an toàn thực phẩm, phấn đấu về đích nông thôn mới trong năm 2025. Còn xã Chấn Thịnh sau sáp nhập 3 xã cũ đã phát động phong trào “xanh – sạch – đẹp”, huy động nhân dân góp công xây dựng cảnh quan, giữ gìn an ninh, quốc phòng, hướng tới xã nông thôn mới nâng cao vào năm 2028.

Tựu trung lại, những kết quả từ thực tiễn cho thấy HTX không chỉ là hạt nhân phát triển kinh tế mà còn là trung tâm lan tỏa tinh thần đổi mới trong xây dựng nông thôn mới. Trong quá trình đó, mỗi thành viên HTX vừa là người sản xuất, vừa là người sáng tạo, người giữ gìn bản sắc văn hóa và người góp phần dựng xây quê hương.

An Chi