Cây na trên đất Mai Sơn giúp nông dân thành triệu phú

Những ngày tháng 8, chúng tôi có dịp trở lại Mai Sơn, đến các xã Chiềng Mung, Nà Bó, Cò Nòi, Thị trấn Hát Lót,…những vườn cây ăn quả trải dài trên các sườn đồi, dưới thung lũng, trên núi đá. Ở vùng đất này, hầu như quanh năm mùa nào cũng có hoa quả, hết mùa xoài rồi đến nhãn, bơ, ổi, na, mít…

Mai Sơn cũng là một trong những huyện có diện tích cây ăn quả lớn của tỉnh Sơn La. Chính vì cây ăn quả mà cuộc sống người dân nơi có nhiều thay đổi, có của ăn của để, vươn lên làm giàu. Thu nhập bình quân mỗi năm từ việc trồng cây ăn quả nhà ít thì 200-300 triệu đồng/năm, nhà nhiều thì thu vài tỷ. Ở vùng đất này, cây na là một trong những cây ăn quả đem lại hiệu quả kinh tế cho bà con nông dân, bởi giá bán cao, thời điểm đầu vụ giá na có thế lên đến 40-50 nghìn đồng/kg

Đi xe máy chạy dọc theo tuyến đường nội đồng Tiểu khu 1, thị trấn Hát Lót được bê tông hóa, đường rộng hơn 3m, đủ để xe tải nhỏ có thể đi vào tân vượn thu mua nông sản cho bà con. Vào thăm vườn na của gia đình bà Nguyễn Thị Mức, Tiểu khu 1, thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn (Sơn La) ngay sát đường, chúng tôi khá ấn tượng trước những quả na to đều, mắt nở phẳng. Cách bố trí vườn cây của bà Mức cũng bài bản, cây trồng theo hàng thẳng tắp, rất thuận lợi cho chăm bón và thu hoạch.

Đang bao trái lứa na đầu vụ, bà Mức tâm sự: Cây na được trồng ở Mai Sơn từ những năm 1990, do một số người dân miền xuôi đem về và trồng chủ yếu ở xã Cò Nòi, Hát Lót. Mới đầu, na được trồng để ăn chơi và biếu khách, mỗi gia đình chỉ có vài cây. Sau đó, khách đến mua ngày một đông, mang lại hiệu quả kinh tế nên diện tích na được nhân rộng. 

"Trước đây, gia đình tôi cũng như nhiều hộ gia đình khác cuộc sống khó khăn lắm, chỉ trồng cây ngô, cây sắn trên nương. Nhận thấy cây na phù hợp để phát triển kinh tế, sau khi được học hỏi nhiều mô hình  được địa phương tuyên truyền, gia đình tôi đã mạnh dạn chuyển sang trồng na. Nhờ trồng na, cuộc sống của gia đình khấm khá hơn", bà Mức nói.

Hiện nay gia đình bà Mức trồng trên 3 ha với hơn 600 gốc na, chăm sóc đúng quy trình, thực hiện khắt khe các bước chăm bón. Nhờ vậy sản phẩm na của gia đình bà được thương lái đến thu mua tận vườn. Một phần gia đình bà có hợp đồng bao tiêu với một số siêu thị, cửa hàng nông sản sạch tại các thành phố lớn như Hà Nội, Hải phòng. Vườn na của gia đình bà cho năng suất từ 8-10 tấn/ha, với giá từ 40.000 - 50.000 đồng/kg, trừ chi phí gia đình thu về gần 400 triệu đồng" bà Mức nói.

Huyện Mai Sơn nhiều biện pháp nâng tầm giá trị cây na

HTX Mé Lếch, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, Sơn La được thành lập năm 2018, với 20 thành viên chủ yếu là trồng na. Hiện, có hơn 100 ha cây na, trong đó có 60 ha na dai, 30 ha na Thái. Các thành viên HTX tập trung chuyên canh theo tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp sạch, trong đó có 50 ha sản xuất theo hướng VietGAP, 50 ha sản xuất theo hướng hữu cơ.

Bên cạnh đó đầu năm 2021, HTX Mé Lếch, bản Mé Lếch đã mạnh dạn đầu tư, nhập giống na Đài Loan từ Viện hoa quả về ghép cải tạo với giống na địa phương. Nhờ chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, cây na sầu riêng phát triển tốt, đến nay, đã cho những quả xanh ngát, trọng lượng đạt hơn 1 kg. Giá bán 450 đến 500 nghìn đồng/kg"

Theo anh Nguyễn Hữu Tứ, Giám đốc HTX Mé Lếch, thời gian từ khi ra hoa đậu quả cho đến khi thu hoạch quả na sầu riêng thường kéo dài 7 tháng khi đủ độ già, hàm lượng dinh dưỡng; còn na dai, na Thái chỉ mất 4 tháng là cho thu hoạch. Ưu điểm của loại na sầu riêng phát triển quanh năm, quả to, đều, chất lượng tốt. Ngoài ra, na lai sầu riêng không phải ăn vào có vị sầu riêng mà vẻ bên ngoài của trái quả thon dài, to và nặng, gai nhọn cũng giống tương tự như quả sầu riêng.

Với việc không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, HTX Mé Lếch còn tích cực tìm, khai thác những giống na mới cho năng suất, chất lượng cao hơn về trồng. Đồng thời, tăng cường sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết tiêu thụ sản phẩm, không ngừng nâng cao thu nhập, góp sức cùng địa phương xây dựng nông thôn mới.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Khắc Hào, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mai Sơn cho biết: Toàn huyện có trên 440 ha na, sản lượng quả hàng năm đạt hơn 3.000 tấn, năng suất na trung bình đạt từ 10 – 12 tấn/ha. Hiện nay, huyện đang có gần 200 ha na được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP nên chất lượng ngày càng được nâng cao so với trước.

Nhờ trồng na, nhiều hộ gia đình có thu nhập từ 200-300 triệu đồng/năm, có hộ thu đến cả tỷ đồng. Cũng theo ông Hào, vụ na năm nay được giá cao hơn so với những năm trước, dao động từ 40.000 – 50.000 đồng/kg, riêng đối với sản phẩm quả na Thái có giá bán tại vườn 80.000-100.000 đồng/kg.

Hiện nay, na được xem là một trong những cây trồng có giá trị kinh tế cao, được nhiều nông dân ở lựa chọn làm cây trồng chính để phát triển kinh tế gia đình. Năm nay nhờ các hộ trồng na ở Mai Sơn áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chăm sóc, thụ phấn, bón phân… nên na cho năng suất ổn định.