Tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa: Vì sao khó đạt?
Trong lộ trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), nhiều địa phương trong toàn tỉnh đã nỗ lực thực hiện tiêu chí số 6 về cơ sở vật chất văn hóa (CSVCVH). Tuy nhiên, đây vẫn là tiêu chí “khó” đối với các địa phương vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa.
Sau nhiều năm thực hiện xây dựng NTM, đến nay, xã Quảng Kim (Quảng Trạch) đã đạt 13/19 tiêu chí, như: Quy hoạch, giao thông, thủy lợi, điện, thông tin và truyền thông, giáo dục, y tế…
Theo đánh giá của UBND xã Quảng Kim, tiêu chí xây dựng CSVCVH là một trong những tiêu chí khó thực hiện. Nhà văn hóa thôn được xem là điểm sinh hoạt văn hóa tinh thần không thể thiếu của người dân, giữ vai trò nòng cốt trong xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng đời sống văn hóa, tinh thần tại cộng đồng dân cư.
Tuy nhiên, 3/6 nhà văn hóa thôn trên địa bàn xã đang trong tình trạng xuống cấp, cần được xây mới; trang thiết bị phục vụ các hoạt động còn thiếu, hư hỏng và chưa đồng bộ. Ngoài ra, để đạt tiêu chí CSVCVH, xã Quảng Kim phải có nhà văn hóa hoặc hội trường đa năng và sân thể thao phục vụ sinh hoạt văn hóa-thể thao đạt chuẩn. Nhưng hiện tại, xã chưa có kinh phí để xây dựng hạng mục này.
Nhiều nhà văn hóa thôn trên địa bàn xã Quảng Kim (Quảng Trạch) đã xuống cấp. |
Ông Chu Viết Dũng, Chủ tịch UBND xã Quảng Kim cho biết, xã xác định tiêu chí CSVCVH là tiêu chí khó vì theo chủ trương chung, việc đầu tư xây dựng nhà văn hóa thôn chủ yếu theo hình thức xã hội hóa, chính quyền và nhân dân cùng làm.
Tuy nhiên, việc huy động nguồn lực để xây dựng nhà văn hóa thôn trên địa bàn xã Quảng Kim còn gặp nhiều khó khăn. Để đầu tư xây dựng nhà văn hóa theo đúng quy định, đáp ứng tiêu chuẩn về NTM, cần nguồn kinh phí không nhỏ, trong khi điều kiện ngân sách xã và khả năng huy động sức dân có hạn. Hiện tại, thu nhập bình quân đầu người tại địa phương mới đạt 32 triệu đồng/năm.
Theo kế hoạch, xã Quảng Kim phấn đấu đến năm 2023 sẽ đạt tiêu chí CSVCVH. Trong đó, xã đề ra mục tiêu sẽ hoàn thành xây dựng nhà văn hóa thôn 5 trong năm 2021, những năm còn lại sẽ huy động sức dân và kêu gọi sự hỗ trợ của các cấp, ngành để xây dựng nhà văn hóa các thôn còn lại và nhà văn hóa đa năng của xã.
“Để đạt được mục tiêu đề ra là không hề dễ dàng, nhưng chính quyền và nhân dân xã Quảng Kim sẽ nỗ lực quyết tâm. Trước mắt, xã sẽ tranh thủ và huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, hỗ trợ người dân phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để nâng cao thu nhập; tiếp tục tuyên truyền vận động nhân dân cùng chung tay, góp sức để hoàn thành các tiêu chí còn lại”, ông Chu Viết Dũng cho biết thêm.
Xã Xuân Trạch (Bố Trạch) có 10/10 thôn đã có nhà văn hóa, nhưng đều trong tình trạng xuống cấp. Việc xây dựng và mua sắm trang thiết bị các nhà văn hóa thôn theo đúng tiêu chuẩn của Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch đang là khó khăn lớn đối với địa phương.
Thiếu đất sản xuất, đời sống khó khăn, người dân xã Xuân Trạch (Bố Trạch) gặp nhiều khó khăn trong đóng góp xây dựng các thiết chế văn hóa cơ sở. |
Ông Cao Thế Vĩnh, Chủ tịch UBND xã Xuân Trạch cho biết, các nhà văn hóa thôn trên địa bàn đều được xây dựng, sửa chữa từ nhiều năm trước nay đã xuống cấp, hư hỏng, chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân. Ngoài diện tích còn nhỏ hẹp, các trang thiết bị để phục vụ sinh hoạt văn hóa, như: Loa máy, bàn ghế, hệ thống điện, tủ sách… cũng chưa đầy đủ và hầu hết đã hư hỏng.
“Xuân Trạch phấn đấu đến năm 2024 sẽ hoàn thành tiêu chí CSVCVH. Để có thể về đích theo lộ trình đã đề ra là một thách thức lớn đối với địa phương. Bởi, Xuân Trạch là xã thuần nông nhưng diện tích sản xuất nông nghiệp lại ít nên đời sống của người dân còn khó khăn, việc huy động nguồn lực xã hội hóa để đầu tư xây dựng nhà văn hóa, các thiết chế văn hóa rất khó.
Hiện xã đang nỗ lực thực hiện từng chỉ tiêu, như: Đầu tư CSVCVH, mở rộng khuôn viên các nhà văn hóa thôn, xây dựng điểm vui chơi giải trí cho trẻ em và người cao tuổi trong khuôn viên nhà văn hóa.... Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 kéo theo nhiều hệ lụy, việc hoàn thiện tiêu chí CSVCVH theo đúng lộ trình sẽ trở nên gian nan, vất vả hơn”, ông Cao Thế Vĩnh chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Quốc Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, Phó Chánh Văn phòng điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016-2020 quy định: Để đạt tiêu chí CSVCVH, các địa phương phải có nhà văn hóa hoặc hội trường đa năng và sân thể thao phục vụ sinh hoạt văn hóa-thể thao của xã đạt chuẩn; xã có điểm vui chơi, giải trí và thể thao cho trẻ em và người cao tuổi theo quy định của Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch. Nhưng thực tế hiện tại, còn nhiều địa phương trong toàn tỉnh “khó đạt” tiêu chí CSVCVH, nhất là những xã vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.
Bên cạnh kinh phí hỗ trợ của Nhà nước, để các nhà văn hóa thôn, xã được đầu tư và khai thác hiệu quả, rất cần sự vào cuộc của các địa phương và sự đồng lòng của người dân. Nhằm từng bước tháo gỡ khó khăn trong thực hiện tiêu chí CSVCVH, các địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu rõ hơn nữa về xây dựng NTM cũng như quan tâm việc quy hoạch, tạo quỹ đất xây dựng các thiết chế văn hóa. Chính quyền các cấp cần thực hiện lồng ghép nguồn vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án để bố trí nguồn vốn, hỗ trợ đầu tư trang thiết bị cho các nhà văn hóa thôn, bản.
Ðến nay, toàn tỉnh có 110/128 xã đạt tiêu chí số 6 về CSVCVH, chiếm gần 90%. Các địa phương chưa đạt tiêu chí CSVCVH, gồm: Lâm Thủy, Kim Thủy, Ngư Thủy Bắc (Lệ Thủy); Trường Xuân, Trường Sơn (Quảng Ninh); Mỹ Trạch, Liên Trạch, Lâm Trạch, Xuân Trạch, Tân Trạch, Thượng Trạch (Bố Trạch); Quảng Kim (Quảng Trạch); Lâm Hóa, Ngư Hóa (Tuyên Hóa); Hóa Phúc, Hóa Thanh, Trọng Hóa, Dân Hóa (Minh Hóa). |
