Với tiềm năng, lợi thế về thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương, chè đã trở thành cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao cho nhiều người dân. Những giải pháp nhằm nâng cao năng lực sản xuất, chế biến, bảo quản và phát triển thị trường tiêu thụ các sản phẩm chè đã và đang được quan tâm thực hiện, mở ra hướng đi mới giúp người dân nâng cao thu nhập.
Giúp nhiều hộ dân thoát nghèo
Nhờ cán bộ xã tuyên truyền, vận động, năm 2024, gia đình anh Giàng A Chẩm, xã Tủa Chùa mạnh dạn chuyển đổi 1ha đất trồng ngô sang trồng chè chất lượng cao. Trồng chè, gia đình anh được hỗ trợ 100% giống, công trồng, phân bón và kỹ thuật chăm sóc. Nhờ chịu khó làm cỏ, vun xới, diện tích chè của gia đình anh phát triển tốt, chồi xanh, phát tán.
Anh Giàng A Chẩm cho biết, trước đây, gia đình anh thuộc diện hộ nghèo của địa phương do gieo trồng giống ngô, lúa địa phương, thu nhập thấp. Sau khi chuyển đổi sang trồng chè, nhờ trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh đúng kỹ thuật, diện tích chè của gia đình anh sinh trưởng, phát triển tốt, thu gần 1,5 tấn chè búp/lứa. Mỗi năm, anh thu nhập hơn 100 triệu đồng từ tiền bán chè búp. Đến nay, gia đình anh đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng.
Hay như tại xã Mường Lạn, gia đình anh Phan Thanh Ngọt đã tập trung xây dựng và phát triển thương hiệu chè theo hướng hữu cơ. Đến nay, gia đình anh đã có 7 sản phẩm chè với mẫu mã bao bì, chất lượng khác nhau, trong đó sản phẩm trà Phan Nhất đạt chứng nhận OCOP 3 sao, 4 sao. Đây cũng là mô hình nông nghiệp hữu cơ đạt chuẩn quốc gia đầu tiên trên địa bàn tỉnh Điện Biên với sản phẩm trà sạch hữu cơ.
|
Từ sản xuất, kinh doanh chè, các địa phương đã đạt nhiều thành tựu trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo. |
Anh Phan Thanh Ngọt chia sẻ: “Bắt đầu mới trồng chè đầu tiên cần lưu ý phải có đất phù hợp. Thứ hai đó là tạo rạch như mình trồng cây ăn quả vì đó là dòng cây lâu năm và bước cuối cùng là hạ hạt giống đúng thời điểm. Trong vòng một năm đầu tiên là trồng, năm thứ hai là chăm sóc, năm thứ ba là có thể thu hoạch”.
Nằm ở độ cao gần 1.400 mét so với mực nước biển, xã Tủa Chùa hiện có gần 500 ha chè, trong đó sở hữu gần 10.000 cây chè Shan tuyết cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Chè Shan tuyết đã trở thành đặc sản và mang lại nguồn thu ổn định cho nhiều người dân địa phương.
Ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch UBND xã Tủa Chùa cho biết: “Trong những năm qua, cây chè Shan tuyết đã được chính quyền xã rất quan tâm và có kế hoạch để chăm sóc bảo vệ cũng như gìn giữ, phát huy những giá trị của sản phẩm để mang lại giá trị kinh tế cho bà con nhân dân trên địa bàn. Ngoài ra, chính quyền xã cũng đã có kế hoạch để bảo vệ, nhân rộng giống chè Shan tuyết trên địa bàn”.
Người dân thoát nghèo từ cây chè cổ thụ
Hiện nay, tỉnh Điện Biên có trên 12.000 cây chè cổ thụ cùng với trên 200ha chè Shan tuyết được trồng cách đây trên 40 năm. Từ nguồn lợi cây chè đem lại, người dân đã biết cách chăm sóc cây chè. Một số hộ dân còn trồng, mở rộng diện tích chè.
Gia đình ông Vàng A Chư, xã Tủa Chùa từng là hộ nghèo nhiều năm. Nhưng từ khi bắt tay vào việc chăm sóc những cây chè cổ và thu hái chè bán cho các tổ hợp tác, gia đình ông có thu nhập ổn định trên 150 triệu đồng/năm.
“Cây chè giúp nhà tôi có tiền nuôi con ăn học, sửa nhà, mua xe máy. Không còn đói ăn như trước nữa. Hiện tại, gia đình tôi khá giả nhờ trên 500 cây chè cổ thụ có tuổi đời trên 100 năm”, ông Chư phấn khởi chia sẻ.
Không chỉ dừng lại ở việc trồng, chăm sóc, người dân Điện Biên đang từng bước xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chè cổ thụ.
Một số HTX đã đầu tư máy móc chế biến, đóng gói bao bì, kết hợp quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử, hội chợ OCOP. Chè cổ thụ ở Điện Biên hiện đã có mặt tại nhiều tỉnh, thành lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng và hương vị.
 |
Các HTX đã phát triển thị trường tiêu thụ các sản phẩm chè, giúp người dân nâng cao thu nhập. |
Chính quyền tỉnh cũng đang tích cực phối hợp với các ngành chức năng để quy hoạch, bảo tồn và phát triển vùng chè cổ, đồng thời hỗ trợ người dân kỹ thuật chăm sóc, thu hái, chế biến, hướng tới sản xuất theo chuỗi giá trị và đạt chuẩn OCOP.
Hiện nay, đã có nhiều HTX, tổ hợp tác thu mua và chế biến chè như HTX Nông nghiệp Sinh thái Tả Phìn, HTX Chè cổ thụ Sín Chải…
Đồng hành cùng nhà nông
Ông Lê Xuân Cảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên cho biết, song hành cùng nỗ lực của người dân, những năm qua, tỉnh luôn xác định cây chè là cây trồng công nghiệp chủ lực, đem lại giá trị kinh tế cao, giúp bà con thoát nghèo nhanh và bền vững.
Cùng với nhiều hoạt động hỗ trợ từ cấp ủy, chính quyền địa phương, thông qua các chương trình thương mại, hội chợ được tổ chức, sản phẩm mang thương hiệu chè của nông dân Điện Biên đã và đang ngày càng tiếp cận gần hơn với người tiêu dùng.
Bên cạnh những cơ chế, chính sách hỗ trợ cho nông nghiệp bền vững thì chính sự quyết tâm thay đổi tư duy nông nghiệp của bà con nông dân sẽ là "chìa khoá" để mở ra hướng đi mới, giúp người dân xóa đói giảm nghèo tại địa phương.
Nhờ phát triển cây chè đúng hướng, tính đến trước 01/7/2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn 29,2%, giảm 17% so với năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm hơn 14%. 100% các xã được hỗ trợ đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội, phục vụ dân sinh, sản xuất, thương mại, lưu thông hàng hóa và cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản.
Ngoài ra, Hội Nông dân tỉnh và Liên minh HTX tỉnh Điện Biên cũng luôn đồng hành cùng người nông dân, như tập trung bồi dưỡng, đào tạo cán bộ HTX, chính sách về đất đai, thuế, xúc tiến thương mại, ứng dụng khoa học công nghệ mới…
Điển hình là các đơn vị trực thuộc Liên minh HTX Việt Nam đã phối hợp với Liên minh HTX tỉnh mở các lớp tập huấn cho học viên là thành viên Hội đồng quản trị HTX, kế toán và các thành viên của các HTX và tổ hợp tác trên địa bàn các xã.
Tại lớp tập huấn, các học viên được tuyên truyền về Luật HTX năm 2023; So sánh, phân tích điểm giống và khác nhau giữa luật HTX 2012 và luật HTX 2023; Tuyên truyền Luật thuế, những chính sách về thuế; hướng dẫn kê khai tờ khai thuế, báo cáo quyết toán thuế...
Trong quá trình tập huấn, các cán bộ quản lý HTX đã cùng chia sẻ về tình hình hoạt động tại đơn vị mình với lớp tập huấn để thảo luận đưa ra các giải pháp xây dựng thương hiệu và các hoạt động xúc tiến thương mại phù hợp với các sản phẩm của HTX, tổ hợp tác.
Thông qua lớp tập huấn cũng hỗ trợ các HTX tiếp cận phương thức kinh doanh bền vững, phát huy tiềm năng sẵn có, tạo sinh kế cho người dân địa phương.
Minh Thành
