Trong lưu ý mới đây, bà Bùi Hoàng Yến, phụ trách Văn phòng Cục Xúc tiến Thương mại phía Nam (Bộ Công Thương), đã chỉ rõ 5 mặt hàng nông sản của Việt Nam thường xuyên bị thanh tra và liên tục nhận cảnh báo từ nước ngoài do vi phạm mức dư lượng tối đa cho phép (MRL), bao gồm: thanh long, sầu riêng, đậu bắp, ớt và các loại gia vị, thảo dược.
“Đo ni đóng giày” với từng thị trường
Đây cũng là điều mà các doanh nghiệp (DN) Việt đang xuất khẩu (XK) nông sản nên theo dõi sát sao và có giải pháp phòng ngừa để không rơi vào tình cảnh bị cảnh báo như trên. Nhất là cần “đo ni đóng giày” thích hợp với tiêu chuẩn mới ở từng thị trường để tránh bị từ chối nhập khẩu.
 |
Các DN Việt cần vượt qua thách thức của việc thẩm định nhà cung cấp từ những nhà thu mua quốc tế. |
Qua trao đổi với VnBusiness từ kinh nghiệm của một DN xuất khẩu thành công các mặt hàng nông sản sấy dẻo vào thị trường Canada, bà Huỳnh Thị Thu Hạnh, Giám đốc marketing của Công ty TNHH 2D&One, nhấn mạnh chất lượng sản phẩm nghiêm ngặt cùng với những tiêu chuẩn cần thiết là mối quan tâm trước tiên của các nhà nhập khẩu khi làm việc với công ty.
“Với mỗi sản phẩm XK thì phía nhà nhập khẩu có những yêu cầu quy định về sản phẩm đó, chẳng hạn như chất ổn định, chất bảo quản phải dưới ngưỡng bao nhiêu, rồi bao bì như thế nào…Những quy định này đòi hỏi DN phải đáp ứng trước khi xuất đi”, bà Hạnh nói.
Như lưu ý của vị giám đốc marketing này, thông thường sản phẩm XK sẽ trải qua khâu kiểm tra nhanh, test nhanh từ bộ phận kiểm soát của hải quan ở quốc gia nhập khẩu. Khi đó, nếu sản phẩm bị giữ tại “cửa” hải quan thì có nghĩa là sản phẩm không đáp ứng được tiêu chí. Nhất là chất lượng sản phẩm ở bên trong bao bì mới là cái cốt lõi.
Còn với kinh nghiệm đưa sản phẩm XK chính ngạch sang thị trường Hàn Quốc và Hà Lan, bà Trần Thị Ngọc Lan, sáng lập Công ty TNHH Trà ANTO, có lời khuyên cho các DN trong nước để thành công trong việc XK là cần chủ động điều chỉnh bao bì, nhãn mác sản phẩm để phù hợp với tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu.
Bên cạnh đó, theo bà Lan, để đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững ngày càng khắt khe, DN cũng nên chuyển sang sử dụng các nguyên liệu có thể tái chế. Hơn nữa, việc hợp tác với các tổ chức kiểm định quốc tế sẽ giúp DN nâng cao uy tín và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
“DN cũng có thể ứng dụng công nghệ như blockchain (chuỗi khối) để truy xuất nguồn gốc, đảm bảo tính minh bạch của chuỗi cung ứng. DN cũng cần liên tục đánh giá và điều chỉnh chiến lược theo các tín hiệu mới của thị trường. Điều này đòi hỏi phải thường xuyên cập nhật các văn bản pháp luật của nước nhập khẩu, ví dụ như quy định về nguyên liệu tái chế tại EU”, bà Lan chia sẻ.
Ngoài ra, cũng nên nhắc đến các quy định mới nhất và xu hướng siết chặt kiểm soát đối với hóa chất vĩnh cửu (PFAS) và dầu khoáng (Mineral Oil) tại thị trường Mỹ và EU đang đòi hỏi các DN Việt cần nhanh chóng nắm bắt và thích ứng nếu không muốn bị từ chối nhập khẩu.
Theo giới chuyên gia, việc kiểm soát PFAS và Mineral Oil đang trở nên cực kỳ quan trọng vì các chất này liên quan trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng và nguy cơ ô nhiễm môi trường. Cả Hoa Kỳ và EU đang tích cực ban hành các lệnh cấm và giới hạn nghiêm ngặt đối với PFAS trong nhiều sản phẩm (đặc biệt là bao bì, dệt may) do khả năng tích lũy sinh học và độc tính tiềm ẩn.
Tương tự, EU đang siết chặt kiểm soát Mineral Oil (nhất là MOAH) trong bao bì tiếp xúc thực phẩm do lo ngại về ảnh hưởng sức khỏe. Do đó, các DN Việt khi XK sang EU cần tuân thủ các tiêu chuẩn mới này, nên xem đây là yêu cầu bắt buộc về mặt pháp lý nhằm tránh bị từ chối nhập khẩu, thu hồi sản phẩm.
Vượt qua thách thức thẩm định nhà cung cấp
Để vượt qua thách thức tuân thủ các quy định ngày càng khắt khe như nêu trên, ông Nguyễn Quốc Dũng, Giám đốc kỹ Thuật Công ty TNHH Eurofins CPT Việt Nam, nêu rõ các DN cần áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ. Giải pháp lý tưởng nhất là chuyên dụng hóa thiết bị và dây chuyền sản xuất. Ngoài ra, việc áp dụng quy trình vệ sinh thiết bị nghiêm ngặt là bắt buộc.
Như với các DN dệt may, theo ông Dũng, bằng cách áp dụng một cách có hệ thống các biện pháp trên, họ có thể kiểm soát hiệu quả tình trạng nhiễm chéo PFAS, qua đó bảo vệ tính tuân thủ của sản phẩm và duy trì uy tín trên thị trường quốc tế.
Riêng việc siết chặt kiểm soát Mineral Oil, ông Trần Phương Huy - Trưởng phòng Thí Nghiệm Công ty TNHH Eurofins Sắc Ký Hải Đăng, đã chỉ ra rằng ô nhiễm dầu khoáng có thể xảy ra ở mọi giai đoạn của chuỗi cung ứng, từ môi trường (đất, nước, không khí), quá trình thu hoạch (dầu máy, kho bãi), sản xuất và chế biến, cho đến khâu đóng gói và vận chuyển. Đặc biệt, các vật liệu bao bì làm từ giấy tái chế, mực in, keo dán, sáp phủ và bao tải thường là những nguồn nhiễm bẩn chính.
Để đáp ứng các yêu cầu khắt khe này, theo ông Huy, một cách tiếp cận là trang bị hệ thống phân tích hiện đại. Ngoài ra, DN cũng có thể áp dụng các kỹ thuật nâng cao và quy trình đảm bảo chất lượng nghiêm ngặt để loại bỏ các yếu tố gây nhiễu và đảm bảo kết quả có độ tin cậy cao nhất.
Bằng việc cập nhật quy định về tiêu chuẩn kiểm soát PFAS, Mineral Oil đối với các sản phẩm XK sang thị trường Hoa Kỳ và EU, điều hy vọng là các DN Việt sẽ đánh giá được rủi ro trong chuỗi cung ứng và thiết lập các giải pháp kiểm soát chất lượng hiệu quả, đảm bảo sản phẩm tuân thủ tuyệt đối các tiêu chuẩn an toàn hóa chất khắt khe của Hoa Kỳ và EU. Từ đó, các DN sẽ tránh được nguy cơ bị từ chối nhập khẩu.
Bên cạnh những bài học mới nêu trên để tránh bị từ chối nhập khẩu thì các DN cũng cần để tâm nhiều hơn đối với xu hướng hiện nay của các nhà thu mua quốc tế khi tìm kiếm nhà cung cấp mới là sẽ tập trung vào nhiều khía cạnh, bao gồm minh bạch pháp lý và tài chính, tuân thủ quy định quốc tế, cam kết ESG (môi trường - xã hội - quản trị), cũng như khả năng kiểm soát rủi ro và cải tiến liên tục. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng cho quá trình thẩm định sẽ giúp DN Việt “ghi điểm” trước các đối tác lớn.
Như chia sẻ của bà Đinh Thị Hương Giang, Giám đốc tư vấn của Công ty Kiểm toán và Tư vấn Grant Thornton Việt Nam, tầm quan trọng của việc thẩm định nhà cung cấp (Vendor Due Diligence - VDD) như một “chìa khóa” để các DN Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đáng lưu ý, theo bà Giang, mặc dù có nhiều cơ hội, DN Việt vẫn phải đối mặt với một số thách thức trong việc chuẩn bị cho VDD. Những khó khăn này bao gồm việc thiếu minh bạch và chuẩn mực báo cáo, hệ thống kế toán và dữ liệu chưa được số hóa, thiếu các chỉ số hiệu suất tài chính (KPI) chuẩn quốc tế, các vấn đề về thuế và khả năng quản trị rủi ro tài chính còn yếu.
Thế Vinh
