Xây dựng nông thôn mới ở Cà Mau nhìn từ sự vươn mình của các HTX

Những năm gần đây, kinh tế hợp tác, HTX ở Cà Mau có bước phát triển mạnh mẽ. Từ chỗ sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, nông dân nay đã quen với tư duy hợp tác, liên kết sản xuất theo chuỗi thông qua mô hình HTX.

Kết nối thị trường

Hầu hết các HTX trên địa bàn tỉnh Cà Mau đều thực hiện tốt vai trò liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp, cung ứng vật tư đầu vào, bao tiêu sản phẩm đầu ra, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập cho thành viên và người dân địa phương.

Không dừng lại ở đó, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh đã mạnh dạn đầu tư vào chế biến, xây dựng thương hiệu sản phẩm đạt chuẩn OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm), góp phần tích cực vào quá trình xây dựng nông thôn mới tại các địa phương.

Đến nay, Cà Mau có 51 HTX tham gia tích cực vào chương trình OCOP, với 123 sản phẩm đạt chuẩn OCOP, trong đó 98 sản phẩm đạt 3 sao, 25 sản phẩm đạt 4 sao. Những sản phẩm đặc trưng từ gạo, tôm, muối đến thủy sản chế biến đã dần khẳng định chỗ đứng trên thị trường trong và ngoài tỉnh.

Ông Trịnh Đạt Duy, Giám đốc HTX Vĩnh Thành (xã Vĩnh Hậu), chia sẻ: “Sau khi được công nhận sản phẩm OCOP, đơn hàng của HTX tăng rõ rệt, đặc biệt vào dịp lễ, Tết. Thành viên HTX phải làm việc gấp đôi, nhưng đổi lại thu nhập cũng tăng gấp rưỡi so với trước”.

Trong khi đó, ông Trần Trung Hiếu, Giám đốc HTX Ba Mến (xã An Trạch), cho rằng: “Phát triển sản phẩm OCOP mở ra hướng đi mới cho HTX. Vừa tạo việc làm ổn định cho thành viên, vừa nâng cao giá trị nông sản, lại góp phần quảng bá thương hiệu địa phương”.

Sự chuyển mình của các HTX trong xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP có sự đồng hành chặt chẽ của Liên minh HTX tỉnh Cà Mau vùng Liên minh HTX Việt Nam.

Cụ thể, trong thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh Cả Mau và Liên minh HTX Việt Nam luôn đồng hành, hỗ trợ vốn vay, tư vấn xây dựng sản phẩm OCOP, đồng thời khuyến khích các HTX nâng hạng sản phẩm lên 4 sao để mở rộng thị trường. Đây là hướng đi vừa giúp HTX phát triển bền vững, vừa thu hút thêm thành viên, thúc đẩy kinh tế tập thể đi lên.

Từ cánh đồng lớn đến chuỗi giá trị

Có một thực tế dễ thấy là nếu như trước kia, nông dân Cà Mau canh tác manh mún, phụ thuộc vào thương lái, thì nay, cùng với quá trình xây dựng nông thôn mới, các mô hình cánh đồng mẫu lớn, sản xuất tập trung theo quy trình đồng bộ được hình thành, giúp người dân làm chủ giá trị hạt lúa.

Nhớ lại hơn 10 năm trước, ông Giản Thanh Sử (xã Vĩnh Thanh) kể: “Trước đây, mạnh ai nấy làm, giống lúa thì lẫn lộn, sâu bệnh nhiều, năng suất thấp. Từ khi tham gia cánh đồng mẫu lớn, năng suất tăng, chi phí giảm, lợi nhuận mỗi công tăng thêm 500–600 nghìn đồng”.

Sau này, khi tham gia mô hình liên kết trên quy mô hàng chục héc ta, ông Sử cùng các hộ dân địa phương được hướng dẫn gieo sạ đồng loạt, đặc biệt là có HTX, doanh nghiệp bao tiêu giúp tiết kiệm công lao động, nâng cao đáng kể hiệu quả canh tác.

Đặc biệt, nhờ các mô hình cánh đồng mẫu lớn, Cà Mau đã hình thành các chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ lúa gạo bền vững, tạo vùng nguyên liệu lớn, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

HTX Ba Đình (xã Vĩnh Lộc) là điển hình cho sự đổi mới đó. Với hơn 700 ha sản xuất lúa trên đất nuôi tôm, HTX liên kết với các công ty cung ứng vật tư đầu vào giá thấp hơn thị trường, đồng thời ký hợp đồng bao tiêu toàn bộ lúa đầu ra.

Không dừng lại ở đó, HTX còn thu mua lúa của thành viên, xay xát, đóng gói và phân phối sản phẩm dưới thương hiệu “Gạo lúa – tôm Ba Đình”, có truy xuất nguồn gốc bằng phần mềm Facefarm.

Giám đốc HTX Ba Đình Nông Văn Thạch, chia sẻ: “Chúng tôi luôn ưu tiên thu mua lúa của thành viên với giá cao hơn thị trường 300 đồng/kg. Nhờ ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, sản phẩm gạo của HTX được nhiều siêu thị, cửa hàng sạch ưa chuộng”.

Tương tự, HTX Chí Phải (xã Vĩnh Mỹ) cũng từng bước nâng cao giá trị hạt gạo địa phương bằng việc đăng ký mã số vùng trồng, xây dựng sản phẩm OCOP và kết nối tiêu thụ tại nhiều thị trường trong và ngoài tỉnh.

Ông Quách Văn Vĩnh, Phó Giám đốc HTX, cho biết: “HTX đã xuất bán hơn 8 tấn gạo OCOP và được người tiêu dùng đón nhận tích cực. Chúng tôi sẽ mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng để tăng lợi nhuận cho thành viên”.

Tăng tốc xây dựng nông thôn mới

Có thể thấy, với đà phát triển mạnh, các HTX đang đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng nông thôn mới ở Cà Mau. Đáng chú ý, sự phát triển của HTX ở Cà Mau có sự hỗ trợ không nhỏ của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh.

Điển hình, bên cạnh việc hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP, Liên minh HTX Việt Nam còn trực tiếp triển khai các chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới tại Cà Mau.

Đầu tháng 10 vừa qua, tại phường Bạc Liêu, Viện Phát triển Kinh tế hợp tác (Liên minh HTX Việt Nam) phối hợp với Liên minh HTX tỉnh Cà Mau tổ chức Hội nghị triển khai chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, với sự tham dự của hơn 120 đại biểu là lãnh đạo, thành viên các HTX trên địa bàn.

Tại đây, các chuyên gia và đại biểu đã cùng phân tích thực trạng ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp – từ khó khăn về hạ tầng, nhận thức của người dân, đến nguồn lực đầu tư.

TS. Ngô Đức Lưu, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bạc Liêu, nhấn mạnh: “Cần có chính sách đủ mạnh để khuyến khích nông dân tham gia quá trình chuyển đổi số, hướng tới nền nông nghiệp thông minh, bền vững”.

Đặc biệt, mô hình HTX Hồng Phát (xã Vĩnh Thanh) là ví dụ tiêu biểu khi đã ứng dụng phần mềm quản lý nước trong sản xuất lúa theo hướng phát thải thấp, giúp tiết kiệm nước, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Đại diện các HTX cũng kiến nghị Liên minh HTX Việt Nam hỗ trợ các mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn thích ứng biến đổi khí hậu, đồng thời đào tạo kỹ năng số cho cán bộ quản lý HTX và nông dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới thông minh trong giai đoạn mới.

Có thể nói, với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, HTX, doanh nghiệp và người nông dân, Cà Mau đang dần định hình một nền nông nghiệp xanh, hiện đại và có sức cạnh tranh cao.

Các HTX không chỉ giúp nông dân “làm giàu trên chính mảnh đất quê hương”, mà còn là động lực quan trọng để Cà Mau thực hiện thành công mục tiêu xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu – nông thôn mới thông minh trong tương lai.

An Chi