Tiêu điểm

Chuẩn bị cho giai đoạn thị trường chứng khoán phục hồi


Điểm số đi lên sau “cú rơi sâu”, cùng thanh khoản tăng vọt. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy niềm tin vào thị trường đang dần hồi phục, mang tới kỳ vọng về sự tích cực trở lại của thị trường chứng khoán.

VN-Index phiên 21/10 đã phần nào lấy lại “nhịp thở” nhờ dòng tiền bắt đầu mạnh dạn giải ngân trở lại. Thanh khoản khớp lệnh trên sàn HoSE tăng 84%, đạt gần 27.116 tỷ đồng, mức cao nhất kể từ ngày 27/8.

Khó có thể giảm sâu

Trước đó, phiên giao dịch 20/10 đánh dấu cú rơi lịch sử của thị trường chứng khoán (TTCK) khi VN-Index mất gần 95 điểm, mất mốc 1.700 điểm. Đây là mức giảm mạnh nhất theo số điểm tuyệt đối kể từ khi thị trường thành lập. Hàng trăm mã cổ phiếu giảm sàn, trong đó có nhiều mã vốn hóa lớn, còn thanh khoản vọt lên gần 59.000 tỷ đồng – mức cao nhất trong khoảng 1 tháng.

-8259-1761038247.jpg

VN-Index hồi phục sau “cú rơi sâu”, cùng thanh khoản tăng vọt trong phiên 21/10.

Trong bối cảnh VN-Index liên tục giảm mạnh, nhiều ý kiến đã bày tỏ sự lo ngại kịch bản giảm sâu như năm 2022 sẽ lặp lại.

Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng TTCK có thể sớm cân bằng trở lại khi lực bán giải chấp được hấp thụ và dòng tiền quay lại các nhóm cổ phiếu cơ bản.

Có thể thấy, TTCK có dấu hiệu suy yếu từ trước phiên 20/10, sau giai đoạn tăng nhờ thông tin nâng hạng. Chỉ số VN-Index chủ yếu được dẫn dắt bởi một vài cổ phiếu lớn, trong khi nhiều mã khác chưa kịp phục hồi. Do đó, khi các cổ phiếu trụ mất đà, thị trường rơi vào trạng thái "gãy".

Ngoài yếu tố nội tại, tâm lý nhà đầu tư còn chịu ảnh hưởng từ báo cáo cho thấy dư nợ margin tại các công ty chứng khoán đã tăng mạnh, cùng với đó là biến động tỷ giá, hoạt động bán ròng của khối ngoại và các thông tin bất lợi liên quan đến trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản và ngân hàng.

Thực tế, từ quý II cho đến nay, tỷ lệ margin trên thị trường đã không ngừng duy trì ở ngưỡng cao, vì vậy áp lực bán tháo của nhà đầu tư lại càng gia tăng hơn.

Theo thống kê, tính đến cuối quý III/2025, dư nợ cho vay (bao gồm margin và ứng trước tiền bán) tại các công ty chứng khoán ước tính vào khoảng 383.000 tỷ đồng (~14,5 tỷ USD), tăng hơn 80.000 tỷ so với cuối quý II trước đó và là mức cao kỷ lục từ trước đến nay.

Trong đó, dư nợ cho vay ký quỹ (margin) ước tính khoảng 370.000 tỷ đồng tại thời điểm cuối quý III, tăng 78.000 tỷ so với cuối quý II và cũng là con số cao nhất trong lịch sử TTCK Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Yuanta Việt Nam, tỷ lệ vay nợ của nhà đầu tư chứng khoán trong thời gian vừa rồi cao còn bởi nhiều công ty chứng khoán tăng vốn và ngày một nhiều doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ra công chúng khi thị trường tăng.

Chuyên gia Yuanta dự báo thông thường nhịp điều chỉnh của VN-Index sẽ diễn ra chỉ trong vòng 1, 2 phiên. Nhìn lại lịch sử 11 lần điều chỉnh sâu trên 5% từ năm 2014 cho đến nay, thị trường sẽ nhanh chóng kết thúc đà giảm. Rủi ro cao có thể sẽ diễn ra thêm 1 cho đến 2 phiên có mức giảm trên 3%, tuy nhiên số lần xuất hiện các hiện tượng này rất hiếm.

Tương tự, ông Lưu Chí Kháng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chứng khoán Kiến Thiết CSI cho rằng kịch bản của năm 2022 sẽ không lặp lại, bởi bối cảnh thị trường hiện đã khác. Tăng trưởng GDP ở mức cao, mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 trên 8%, năm 2026 là hai con số. Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công, trong khi TTCK được nâng hạng. Chính vì vậy, trong năm nay sẽ khó có sự giảm mạnh như 2022.

Kiểm soát đòn bẩy ký quỹ cần đặt lên hàng đầu

Dù vậy, theo ước tính, khoảng 80% cổ phiếu trên thị trường có hiệu suất kém trong giai đoạn vừa qua, khiến bộ đệm tài khoản của nhà đầu tư yếu. Và nếu thị trường tiếp tục giảm thêm một đến hai phiên với biên độ mạnh, hiện tượng call margin hàng loạt hoàn toàn có thể xảy ra, kéo chỉ số xuống sâu hơn.

Song, về trung và dài hạn, chứng khoán vẫn là kênh đầu tư hấp dẫn khi chính sách điều hành của Chính phủ vẫn thiên về nới lỏng để đạt mục tiêu tăng trưởng cao; mặt bằng lãi suất thấp, vàng lập đỉnh, bất động sản chưa hồi phục khiến dòng tiền khó tìm kênh thay thế hấp dẫn hơn chứng khoán.

Giới chuyên môn cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, nhà đầu tư nên ưu tiên tăng tiền mặt và giữ kỷ luật để chuẩn bị cho giai đoạn phục hồi. Trong đó, việc kiểm soát margin cần được đặt lên hàng đầu.

Với nhà đầu tư đang sử dụng đòn bẩy cao, ông Nguyễn Thế Minh khuyến nghị nên đưa tỷ lệ về mức an toàn để bảo vệ danh mục trong trường hợp biến động xấu tiếp diễn.

"Những nhà đầu tư không dùng margin không cần bán tháo bằng mọi giá. Quan sát các cú rơi mạnh hồi đầu tháng 4/2025 cho thấy thị trường mất điểm nhanh nhưng cũng hồi phục nhanh, do đó việc bình tĩnh quan sát và cân nhắc hạ giá vốn hợp lý sẽ mang lại hiệu quả hơn.”, ông Minh nói thêm.

Theo ông Bùi Văn Huy, Giám đốc Khối Nghiên cứu Đầu tư của Công ty cổ phần FIDT, về mặt chu kỳ, tháng 10 và 11 hàng năm thường là giai đoạn điều chỉnh, khi nhà đầu tư chốt lời để chuẩn bị cho sóng đầu năm mới. Khi mặt bằng giá vẫn cao, áp lực bán mạnh dễ kích hoạt tâm lý hoảng loạn.

Dù vậy, bối cảnh trung hạn của thị trường vẫn ổn định. Nếu loại trừ ảnh hưởng từ nhóm vốn hóa lớn, mức định giá của nhiều cổ phiếu hiện tương ứng vùng quanh 1.300 điểm – chưa phải vùng cao.

“Nhà đầu tư cần bình tĩnh đánh giá lại danh mục, hạ tỷ lệ đòn bẩy và theo dõi những nhóm cổ phiếu cơ bản để chuẩn bị cho giai đoạn 2026. Đối với những nhà đầu tư chưa giải ngân, nhịp điều chỉnh mạnh này có thể mở ra cơ hội tích lũy ở vùng giá hấp dẫn hơn”, chuyên gia FIDT nhấn mạnh.

Ông Võ Văn Huy, Trưởng phòng Khách hàng cao cấp của Chứng khoán DNSE cũng khuyến nghị nhà đầu tư cần đặt quản trị rủi ro lên hàng đầu: hạ tỷ lệ margin, đưa tỷ trọng tiền mặt lên cao và chuẩn bị sẵn danh mục cổ phiếu đầu ngành có nền tảng cơ bản tốt. Việc tăng tiền mặt giúp nhà đầu tư duy trì sức mua khi thị trường chuyển sang chu kỳ mới.

Hải Giang

Tác giả: Hải Giang