Thống kê từ dữ liệu tài chính của 58 doanh nghiệp ngành điện niêm yết sau mùa báo cáo tài chính quý III/2025 cho thấy sự tích cực nghiêng hẳn về nhóm thủy điện. Trong khi đó, nhóm nhiệt điện lại đối mặt với nhiều thách thức.
Sự phân hóa giữa hai nhóm chủ lực
Cụ thể, trong nhóm thủy điện, tổng cộng có 33 đơn vị báo lãi tăng trưởng, 4 trường hợp chuyển từ lỗ sang lãi, trong khi số lượng doanh nghiệp suy giảm lợi nhuận hoặc báo lỗ chiếm tỷ trọng thấp hơn. Động lực chính thúc đẩy đà tăng trưởng này đến từ lượng nước về hồ dồi dào, cho phép các nhà máy vận hành tối ưu công suất và gia tăng sản lượng điện thương phẩm.
 |
Nhóm cổ phiếu điện được nhận định sẽ nổi lên như một điểm sáng vào cuối năm. |
Điển hình, CTCP Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (VSH) ghi nhận lợi nhuận ròng đạt 211 tỷ đồng trong quý III, gấp 2,7 lần so với cùng kỳ. Ban lãnh đạo doanh nghiệp cho biết lưu lượng nước về hồ tốt đã đẩy sản lượng điện thương phẩm tăng tới gần 43%, tạo đà cho doanh thu sản xuất điện tăng mạnh.
Tương tự, Thủy điện Sông Vàng (SVH) ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận với con số 8,1 tỷ đồng, gấp 4,7 lần cùng kỳ.
Các đơn vị khác như Thủy điện Miền Trung (CHP), Thủy điện Sông Ba Hạ (SBH) hay Thủy điện Hủa Na (HNA) cũng đồng loạt báo lãi tăng trưởng hai con số, lần lượt tăng 41%, 51% và 33% so với cùng kỳ.
Sự thăng hoa của nhóm thủy điện cũng lan tỏa tích cực đến kết quả kinh doanh của các công ty mẹ hoặc tập đoàn đa ngành. Chẳng hạn, mảng điện của CTCP Cơ điện Lạnh (REE) ghi nhận lợi nhuận tăng 51%, đạt 496 tỷ đồng, chủ yếu nhờ sự đóng góp lớn từ các công ty liên kết như Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh và Thủy điện Sông Ba Hạ.
Ngay cả những đơn vị ghi nhận lợi nhuận giảm như Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi (DNH) hay Thủy điện A Vương (AVC) do giá bán điện bình quân thấp hơn, mức lợi nhuận tuyệt đối vẫn duy trì ở mức cao, đảm bảo dòng tiền ổn định cho doanh nghiệp.
Chiều ngược lại, nhóm nhiệt điện trải qua một quý kinh doanh khá trầm lắng với sự phân hóa mạnh. Điểm sáng hiếm hoi thuộc về Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power, mã: POW) với lợi nhuận ròng đạt 809 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ. Tuy nhiên, kết quả này có sự đóng góp không nhỏ từ các nhà máy thủy điện thành viên và sự hồi phục của Nhiệt điện Nhơn Trạch 2 (NT2). Nhơn Trạch 2 ghi nhận lợi nhuận 214 tỷ đồng, gấp 5 lần mức nền thấp của năm ngoái nhờ doanh thu tăng trưởng nhanh hơn giá vốn.
Phần còn lại của bức tranh nhiệt điện mang gam màu xám khi nhiều "ông lớn" báo lãi giảm sâu hoặc thua lỗ. Tổng Công ty Phát điện 3 (EVNGENCO3, mã: PGV) ghi nhận lợi nhuận ròng giảm 66%, chỉ đạt 165 tỷ đồng do tác động tiêu cực từ lỗ chênh lệch tỷ giá. Nhiệt điện Quảng Ninh (QTP) cũng giảm lãi 57% do giá bán điện trên thị trường cạnh tranh đi xuống. Đáng chú ý, Nhiệt điện Hải Phòng (HND) và Nhiệt điện Phả Lại (PPC) cùng báo lỗ trong kỳ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc kinh doanh dưới giá vốn, sản lượng điện huy động thấp và sự sụt giảm của doanh thu tài chính do chưa nhận được cổ tức từ các đơn vị góp vốn.
Ở mảng năng lượng tái tạo, các doanh nghiệp bắt đầu ghi nhận những tín hiệu tích cực hơn sau giai đoạn khó khăn về chính sách. CTCP Điện Gia Lai (GEG) báo lãi ròng 75 tỷ đồng, đảo chiều so với khoản lỗ 27 tỷ đồng cùng kỳ, nhờ việc xác định được giá điện chính thức cho các dự án năng lượng chuyển tiếp. Các đơn vị đa ngành như Hà Đô (HDG) hay PC1 cũng duy trì đà tăng trưởng lợi nhuận nhờ sự hỗ trợ từ mảng thủy điện trong danh mục đầu tư.
Nổi lên như một điểm sáng mới
Trên thị trường, nhóm cổ phiếu ngành điện tăng chậm so với đà tăng của chỉ số VN-Index trong thời gian qua. Tuy nhiên, giới chuyên môn đánh giá nhóm cổ phiếu này sẽ có nhiều cơ hội tăng giá vào cuối năm, khi triển vọng ngành điện thời gian tới được kỳ vọng sẽ cải thiện hơn với nhiều động lực.
Trong đó, động lực rõ nét nhất của ngành điện trong nửa cuối năm 2025 đến từ sự điều chỉnh đồng loạt của các loại nhiên liệu đầu vào. Theo VDSC Research, giá than nội địa và than Indonesia lần lượt giảm 15% và 17% so với cùng kỳ, trong khi giá khí nội địa giảm 4% và khí tự nhiên hoá lỏng (LNG) nhập khẩu giảm tới 14% - mức giảm hiếm thấy kể từ sau giai đoạn đứt gãy chuỗi cung ứng.
Diễn biến này đặc biệt quan trọng đối với nhóm nhiệt điện - nơi chi phí nhiên liệu chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản xuất. Với các doanh nghiệp sử dụng khí và LNG như Nhơn Trạch 2, PV Power, mức giảm sâu của chi phí đầu vào tạo ra “biên an toàn” lớn hơn nhiều năm gần đây, qua đó đưa nhóm cổ phiếu điện khí trở lại trạng thái hấp dẫn trong mắt dòng tiền.
Bên cạnh đó, khi giá nhiên liệu hạ nhiệt, lợi nhuận cải thiện ngay cả khi sản lượng phát điện chỉ duy trì ổn định. Đây là khác biệt quan trọng so với giai đoạn 2022 - 2023, khi biến động giá khí đẩy chi phí lên mức khó kiểm soát.
Một điểm tích cực khác là chi phí nhiên liệu giảm tạo điều kiện để hệ thống huy động nhiệt điện một cách linh hoạt hơn, hỗ trợ cân đối cung - cầu trong các tháng phụ tải cao. Điều này củng cố thêm vai trò của nhóm doanh nghiệp điện khí trong bức tranh lợi nhuận ngành năm 2025 - 2026.
Hiệu ứng chi phí giảm cũng lan tỏa nhanh và đồng đều trong toàn ngành: các nhà máy có hiệu suất cao được hưởng lợi trực tiếp từ chênh lệch chi phí - sản lượng, còn các nhà máy có suất tiêu hao lớn cũng giảm đáng kể áp lực chi phí vận hành. Với nền giá nhiên liệu quốc tế có xu hướng ổn định hơn, biên lợi nhuận của các doanh nghiệp điện khí có cơ sở để duy trì tích cực trong năm 2026 - yếu tố then chốt giúp nhóm cổ phiếu nhiệt điện gia tăng sức hút.
Trong khi đó, nhóm thủy điện bước vào giai đoạn thận trọng hơn do đặc thù phụ thuộc nước về hồ. Dù vẫn giữ vai trò ổn định trong vận hành hệ thống, tăng trưởng không còn mang tính đột biến như giai đoạn thủy văn dồi dào. Tuy vậy, nhóm cổ phiếu thủy điện vẫn duy trì tính phòng thủ, phù hợp với nhà đầu tư ưu tiên dòng tiền đều và rủi ro thấp.
Còn hạ tầng truyền tải quá tải sẽ là động lực mở chu kỳ đầu tư mới và cơ hội rõ rệt cho nhóm cổ phiếu xây lắp điện (EPC). Khi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mở rộng danh mục đầu tư, nhu cầu thi công đường dây, trạm biến áp và các hạng mục kỹ thuật sẽ tăng mạnh, giúp các doanh nghiệp EPC cải thiện giá trị hợp đồng đã ký nhưng chưa thực hiện (backlog) và doanh thu theo chiều hướng bền vững hơn.
“Nhóm cổ phiếu ngành điện sẽ nổi lên như một điểm sáng mới”, bà Nguyễn Thị Phương Lam, Giám đốc Phân tích Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đánh giá khi đưa ra ý tưởng đầu tư cho giai đoạn cuối năm.
Hải Giang
