Ngành trang sức Việt Nam có thể cạnh tranh với các đối tác trong khu vực

Giá vàng thế giới đã tăng 25,5% vào năm 2024

Bình luận về diễn biến về thị trường vàng thế giới trong năm 2024 với báo chí mới đây, ông Shaokai Fan, Giám đốc khu vực châu Á -Thái Bình Dương (không bao gồm Trung Quốc) kiêm Giám đốc Ngân hàng Trung ương Toàn cầu tại Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) cho biết, theo trích dẫn từ “Vàng đạt hiệu suất tốt nhất trong vòng 14 năm qua” với những nhận định của ông Taylor Burnette, Trưởng nhóm Nghiên cứu khu vực châu Mỹ của Hội đồng Vàng Thế giới, kể từ năm 2010 đến nay, vàng có hiệu suất đặc biệt tốt trong năm 2024, vượt trội hơn so với tất cả các loại tài sản chính và cho thấy rằng vàng là công cụ quan trọng trong việc đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Trong suốt năm vừa qua, chỉ số giá vàng được Hiệp hội Thị trường Vàng London cung cấp vào buổi chiều hàng ngày (LBMA Gold Price PM) đã thiết lập 40 mức cao kỷ lục mới, trong đó mức mới nhất là 2.777,80 USD/ounce vào ngày 30/10.

Giá vàng đã tăng 25,5% vào năm 2024, có thể do vàng đóng vai trò như một biện pháp phòng vệ hiệu quả trước bất ổn địa chính trị gia tăng và biến động thị trường trong năm.

Theo mô hình phân bổ lợi nhuận vàng của WGC, hiệu suất tích cực của vàng có liên quan đến các yếu tố chính sau: Nhu cầu tăng mạnh từ các ngân hàng trung ương và nhà đầu tư, bù đắp cho nhu cầu tiêu dùng đang suy giảm; rủi ro địa chính trị gia tăng do xung đột leo thang và nhiều cuộc bầu cử diễn ra trên toàn thế giới; các giai đoạn chi phí cơ hội khi thị trường chứng kiến lợi suất thấp hơn và đồng USD suy yếu.

Các dự báo của thị trường đồng thuận rằng hiệu suất của vàng trong năm 2025 sẽ khiêm tốn hơn, nhưng có khả năng có các yếu tố xúc tác tăng giá khi năm mới bắt đầu.

Đối với thị trường Việt Nam, ông Shaokai Fan cho hay, điểm nổi bật lớn nhất là giá vàng tăng tại Việt Nam. Vào ngày 2/1/2024, một lượng vàng nhẫn là 63 triệu đồng và giá vàng miếng SJC là 73 triệu đồng/lượng. Vào ngày 2/1/2025, giá vàng nhẫn 24K là 84,8 triệu đồng/lượng và giá vàng miếng SJC là 85 triệu đồng/lượng, chỉ cao hơn giá vàng nhẫn 200.000 đồng.

Điểm nổi bật tiếp theo là sự tăng giá vàng miếng SJC. Tại thời điểm gần nhất, ngày 24/5/2024, giá vàng miếng SJC đạt 90 triệu đồng một lượng. Tại thời điểm đó, chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC và giá vàng quốc tế là gần 20%. Đó là lý do Thủ tướng đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tìm cách giảm sự chênh lệch giữa giá vàng miếng Việt Nam và giá vàng quốc tế.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ngày 8/11 đã thông báo rằng, từ ngày 19/4 đến ngày 29/10, Ngân hàng Nhà nước đã bán ra gần 14 tấn vàng thông qua bốn ngân hàng thương mại lớn thuộc nhà nước nhằm thu hẹp khoảng cách giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới.

Hai điểm nổi bật của thị trường vàng Việt Nam trong năm 2024 là giá vàng tăng và sự chênh lệch giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế.

Mối quan hệ giữa vàng và đồng USD không còn mạnh như trước?

Mặc dù giá vàng tăng cao đã làm giảm nhu cầu mua vào và thúc đẩy một số hoạt động bán ra ở một vài thời điểm trong năm 2024 nhưng sự gia tăng hoạt động mua vào trong tháng 10/2024 cho thấy, các ngân hàng trung ương vẫn quan tâm đến việc tích lũy vàng trong danh mục dự trữ của họ.

Nhận định về xu hướng này liệu có tiếp tục trong năm 2025 và tạo động lực đẩy giá vàng lên cao hơn, ông Shaokai Fan cho rằng, các ngân hàng trung ương có thể sẽ tiếp tục mua ròng vàng trong năm 2025. Chúng tôi thực hiện một cuộc khảo sát hàng năm với các ngân hàng trung ương và mặc dù cuộc khảo sát gần đây nhất đã được thực hiện cách đây nửa năm, nhưng kết quả vẫn cho thấy các ngân hàng trung ương có nhu cầu mua thêm vàng rất lớn.

WGC cũng nhận thấy, mặc dù giá vàng tăng cao trong suốt năm ngoái, các ngân hàng trung ương vẫn tiếp tục mua vàng ngay cả khi giá tăng và giá vàng đã đạt khoảng 30 mức cao kỷ lục mới vào năm ngoái.

"Tất nhiên, giá cả là một yếu tố trong quyết định mua vàng của các ngân hàng trung ương, nhưng tôi nghĩ đó chỉ là một yếu tố chiến thuật" - ông Shaokai Fan nói, đồng thời chia sẻ, thông thường, ngân hàng trung ương sẽ đưa ra quyết định ở cấp độ chiến lược rằng họ muốn mua vàng.

Sau đó, họ để việc thực hiện quyết định đó cho các nhà quản lý dự trữ, những người có thể tránh những thời điểm khi giá vàng cao và tìm kiếm cơ hội mua khi giá vàng thấp hơn. Nhưng tổng thể các ngân hàng trung ương vẫn sẽ là các đơn vị mua ròng vàng.

Cũng theo ông Shaokai Fan, từ góc độ kinh tế, mức lãi suất ở Mỹ sẽ có một số tác động. Hiện tại, FED dường như không muốn hạ lãi suất nhanh như chúng ta nghĩ ban đầu. Vì vậy, điều này sẽ là một trở ngại cho thị trường vàng, bởi vì theo truyền thống, vàng không hoạt động tốt khi lãi suất cao hơn.

Tuy nhiên, trong suốt năm vừa qua, chúng tôi đã thấy mối quan hệ đó bắt đầu yếu đi một chút. "Mối quan hệ giữa vàng và lãi suất cũng như mối quan hệ giữa vàng và đồng USD không còn mạnh như trước. Một lý do là có rất nhiều người mua vàng vì những lý do không liên quan gì đến đồng USD hoặc lãi suất ở Mỹ" - ông Shaokai Fan bày tỏ.

Nêu dẫn chứng, ông Shaokai Fan thông tin, trong nửa đầu năm ngoái, người mua lẻ Trung Quốc đóng vài trò rất lớn trong nhu cầu vàng vì họ nghĩ rằng vàng là một cách tốt để họ đầu tư và duy trì sức mua. Điều này không liên quan gì đến mức lãi suất của Mỹ hay sức mạnh của đồng USD. Họ mua vàng hoàn toàn vì các lý do trong nước phù hợp với họ.

Một phân khúc khác là sức mua vàng của các ngân hàng trung ương rất mạnh vào năm ngoái và chúng tôi sẽ công bố số liệu cả năm trong vài tuần tới. Các ngân hàng trung ương đó mua vàng vì nhiều lý do khác nhau, bao gồm rủi ro địa chính trị và mong muốn quản lý rủi ro trong danh mục đầu tư của họ. Nghĩa là, họ không mua vàng cụ thể vì môi trường lãi suất của Mỹ hay vì đồng USD.

Ngành trang sức Việt Nam có khả năng cạnh tranh

Đánh giá thêm về trình độ chế tác cũng như khả năng xuất khẩu vàng trang sức của Việt Nam, ông Shaokai Fan nêu, gần đây, chúng tôi đã đến thăm Công ty Cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ), một trong những công ty trang sức lớn nhất Việt Nam với hơn 6.000 nhân viên và là một công ty niêm yết đại chúng. Công ty hiện có 2 nhà máy sản xuất và sẽ có nhà máy thứ ba trong tương lai gần. Công ty đã xuất khẩu sản phẩm đến các khách hàng từ 15 quốc gia trên thế giới.

Nếu Thái Lan, Malaysia và Indonesia có thể xuất khẩu hàng chục tỷ USD vàng trang sức mỗi năm, tại sao Việt Nam lại không thể? "Ngành trang sức của Việt Nam có năng lực và lực lượng lao động để cạnh tranh với các đối tác trong khu vực, nhưng chính phủ cần có cơ chế và tạo thuận lợi cho ngành này" - ông Shaokai Fan nhấn mạnh.

Theo ông Shaokai Fan, năm 2024, xuất siêu của Việt Nam đạt hơn 24 tỷ USD, tổng vốn FDI là 25 tỷ USD và kiều hối là 16 tỷ USD. Do đó, năm ngoái, Việt Nam đã thu về lượng ngoại tệ là 65 tỷ USD.

Nếu ngành thương mại Việt Nam yêu cầu nhập khẩu vàng thì nhu cầu vàng nguyên liệu thô tối đa chỉ khoảng 20 tấn vàng, trị giá khoảng 1,7 tỷ USD. "Vì vậy, nếu Việt Nam nhập 20 tấn vàng trị giá 1,7 tỷ USD thì với thu nhập 65 tỷ USD, việc chi gần 2 tỷ USD vẫn là hợp lý" - ông Shaokai Fan nhận xét.

Theo Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam và nghiên cứu từ Metal Focus, nhu cầu vàng trang sức ở Việt Nam dao động từ 15-20 tấn mỗi năm. Do đó, Việt Nam cần nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất 20 tấn trang sức này.

"Khi chúng tôi đến thăm nhà máy sản xuất đồ trang sức lớn nhất Việt Nam, chúng tôi đã hỏi giám đốc nhà máy về nhu cầu vàng nguyên liệu trong một năm, với năng lực sản xuất tối đa có thể đạt 7 tấn sản phẩm mỗi năm, họ cần ít nhất là 3,5 tấn vàng nguyên liệu và con số này chỉ chiếm 15% tổng sản lượng vàng trang sức tại Việt Nam" - ông Shaokai Fan cho biết.