Thời gian trước năm 2000, hệ thống cây xanh của thành phố Vinh chủ yếu trồng mang tính tự phát, ngoại trừ một vài tuyến phố chính, gần như người dân trồng bất kỳ loại cây nào đều được. Từ năm 2007, trên cơ sở đề án, thành phố Vinh mới khảo sát, đánh giá lại toàn bộ hiện trạng diện tích cây xanh và định hướng cho đến năm 2015 và những năm tiếp theo.
Đến thời điểm hiện tại, mặc dù chưa có tổng kết đánh giá chính thức về kết quả thực hiện Đề án quy hoạch cây xanh đến năm 2020, nhưng theo báo cáo của Phòng Quản lý đô thị, toàn thành phố có diện tích cây xanh quy đổi là 60 ha, đạt tỷ lệ bình quân 1,9 m2/người, đáp ứng tiêu chuẩn đô thị loại I và II Việt Nam.
Hàng cây xanh 2 bên đường Phan Đình Phùng có tuổi đời trên 50 năm. Ảnh: Nguyễn Hải
Ông Phan Xuân Bảo - Giám đốc Công ty CP Công viên cây xanh TP. Vinh cho biết: Trong bối cảnh đầu tư từ nguồn ngân sách cho sự nghiệp cây xanh thành phố chỉ đáp ứng 40% nhu cầu, dự toán, người dân và các cơ quan, đơn vị chia sẻ chung tay vì màu xanh thành phố. Nhờ vậy, thành phố Vinh mới có được một số tuyến phố từng là biểu tượng về một thành Vinh rợp bóng cây xanh...
Vài năm lại đây, vận dụng các nguồn vốn đầu tư hỗ trợ, thành phố Vinh đã đầu tư tuyến cây xanh bên bờ kênh Bắc, chạy song song với đường Nguyễn Sỹ Sách và Phùng Chí Kiên; cùng đó từng bước thay thế cây xanh không còn phù hợp với tiêu chí đô thị trên đường Cao Thắng, đường Hồ Tùng Mậu, đường Nguyễn Văn Cừ, đường Trường Thi, Đại lộ Lê nin… Riêng tuyến bên bờ kênh Bắc, sau gần 3 năm, đã xanh mát hàng cây giáng hương và rợp màu vàng vào mỗi đầu hè tạo nên một nét cảnh quan đô thị riêng có.
Hoa giáng hương nở rực vàng trên các tuyến phố thành Vinh. Ảnh: Lâm Tùng
Cùng với các dự án chỉnh trang đô thị và xây dựng phố theo từng chủ đề của UBND thành phố, các chủ đầu tư dự án như Khu đô thị mới Vinh Tân, Khu đô thị mới ở Nam Nguyễn Sỹ Sách, Khu đô thị Nam Lê Lợi hay đường Quang Trung… quá trình triển khai các dự án cũng dành nhiều diện tích để trồng cây xanh đô thị.
Thách thức mới
Cũng như các đô thị khác, do thành phố Vinh ngày càng phát triển và mở rộng nên đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những thách thức và áp lực là quy hoạch hệ thống cây xanh trồng trước đây tại các tuyến phố lớn nay nếu giữ được cây xanh thì gây ra ùn tắc.
Trước đây, từ ngã 5 đường Trần Phú giao cắt với đường Lê Mao đến hồ cá Cửa Nam đều có hàng cây xanh như xà cừ, hoa sữa, ngô đồng rất mát. Tuy nhiên, gần đây để mở đường, giảm ùn tắc, cây xanh trên đường Trần Phú đã được bỏ bớt. Vì vậy, sắp tới, để chỉnh trang đô thị và giảm ùn tắc, thành phố nên cân nhắc phương án cải tạo vỉa hè, bulval cho hợp lý nhất, chỉ nên loại bỏ cây không phù hợp, dễ gãy…
Để cải tạo mương trên Đại lộ Lênin (TP. Vinh), cây xanh cũ bị chuyển đi nhưng sau khi mương làm xong vẫn chưa được trồng lại. Ảnh: Nguyễn Hải
Đại diện Ban Quản lý dự án hạ tầng đô thị Vinh chia sẻ: Chặt hạ cây xanh vào mùa hè là điều đơn vị nào cũng tránh và không muốn. Khi lập dự án cải tạo vỉa hè, làm mương cũng cố gắng tránh mùa hè và mùa mưa, bão. Thế nhưng, do thủ tục phê duyệt dự án không tính theo mùa và hạng mục thi công xây dựng phải tránh mùa mưa, bão nên một tuyến phố phải di chuyển cây xanh vào mùa nắng đã gây ra dư luận thắc mắc...
Còn ông Phan Xuân Bảo – Giám đốc Công ty CP Công viên cây xanh TP. Vinh nói: Hiện việc thay thế cây xanh theo tiêu chí đô thị kèm theo mỗi dự án nâng cấp hạ tầng của thành phố đang gặp nhiều khó khăn. Cộng đồng dân cư thì muốn sau khi thay thế cây xanh phải có bóng mát ngay; nhưng kinh phí thì không cho phép thành phố mua cây to, cây đẹp… Để cải tạo, nâng cấp theo tiêu chí đô thị thông minh, trước mắt phải có các hạ tầng cơ sở thông minh tương thích để người dân chia sẻ, tích hợp.
Tuyến phố trồng cây giáng hương trong một khu đô thị ở TP. Vinh. Ảnh: Nguyễn Hải
Để TP. Vinh trở thành đô thị thông minh, hiện đại là một lộ trình dài, cần kinh phí rất lớn, kèm theo đó là hệ sinh thái và các công dân thông minh. Vì vậy, một mặt thành phố rất mong phải nhận được sự hỗ trợ của tỉnh và Trung ương, nhưng đồng thời cũng phải huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp và người dân thì mới mau chóng triển khai và biến ý tưởng Vinh trở thành đô thị xanh, hiện đại và thông minh thành hiện thực.
Bà Trần Thị Cẩm Tú – Phó Chủ tịch UBND thành phố Vinh
