Trong hành trình xây dựng nông thôn mới ở nhiều địa phương tỉnh Lâm Đồng, HTX chính là một trong những hạt nhân của sự thay đổi, là nơi hội tụ ý chí, tri thức và tinh thần hợp tác của người dân.
Gieo hạt tri thức trên đất quê hương
Giữa không gian xanh mát của vùng đất Đam Rông (Lâm Đồng), có một dãy nhà kính công nghệ cao hiện lên như khối pha lê khổng lồ, với hàng nghìn bông cúc mẫu đơn đua nở. Ở đó, kỹ sư trẻ Nguyễn Thị Bảo Nhi, cô gái sinh năm 2001, đang tỉ mỉ kiểm tra từng vòi phun, từng cảm biến nhiệt độ, từng chậu hoa.
Hình ảnh của cô kỹ sư trẻ như biểu tượng cho một thế hệ nông dân mới, năng động, tri thức và đầy khát vọng, đang cùng các HTX viết tiếp câu chuyện xây dựng nông thôn mới trên vùng đất cao nguyên đầy nắng gió.
|
Nghề trồng hoa mang lại hiệu quả kinh tế cao ở Lâm Đồng. |
Sinh ra trong gia đình làm nông, Bảo Nhi sớm thấu hiểu nỗi nhọc nhằn của cha mẹ và bà con Đam Rông, nơi nông nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn.
Sau khi tốt nghiệp Đại học Nông Lâm TP.HCM năm 2023, cô gái trẻ không chọn con đường lập nghiệp ở thành phố mà trở về quê, cùng người cha của mình đang là Giám đốc HTX Sản xuất nông nghiệp Đạ K’Nàng, phát triển mô hình nông nghiệp công nghệ cao.
Từ những khu nhà kính đầu tiên trồng rau, cà chua, ớt chuông, HTX mạnh dạn đưa vào thử nghiệm giống hoa cúc mẫu đơn nhập từ Malaysia. Ban đầu, cây trồng gặp nhiều khó khăn do khí hậu, sâu bệnh, chi phí đầu tư lớn.
Nhưng với nền tảng kiến thức vững chắc và tinh thần bền bỉ, Bảo Nhi đã tìm ra quy trình canh tác tối ưu, áp dụng công nghệ cảm biến, tưới tiêu tự động để kiểm soát độ ẩm, dinh dưỡng và nhiệt độ.
Chỉ sau một thời gian ngắn, sản lượng và chất lượng hoa tăng 30–40% so với trước. Cúc mẫu đơn của HTX nay được tiêu thụ khắp các tỉnh, xuất khẩu sang Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, mang lại doanh thu ổn định. Mỗi năm, HTX tạo việc làm cho 50 lao động địa phương, thu nhập trung bình 7 triệu đồng/tháng.
“Cúc mẫu đơn là cây khó trồng, giá thành cao nhưng nếu chăm đúng kỹ thuật thì hiệu quả kinh tế rất lớn. Tôi mong muốn có thể nhân rộng mô hình, hướng dẫn bà con cùng làm để cùng phát triển,” Bảo Nhi chia sẻ.
Hạt nhân của nông thôn mới nơi cao nguyên
Không chỉ là nơi “ươm mầm” khởi nghiệp cho thế hệ trẻ, các HTX ở Lâm Đồng đang trở thành điểm tựa phát triển nông thôn mới, giúp người dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và gìn giữ môi trường sinh thái.
HTX Thanh long sạch Hòa Lệ (xã Hàm Thuận) là một điển hình. Với 14 thành viên, HTX đã chuẩn hóa quy trình sản xuất theo GlobalGAP, VietGAP trên hơn 200 ha thanh long. Mỗi năm, HTX liên kết với gần 10 doanh nghiệp, tiêu thụ khoảng 5.000 tấn thanh long, không chỉ trong nước mà còn xuất khẩu sang Mỹ, Nhật Bản.
Không dừng lại ở trồng trọt, HTX Hòa Lệ còn mở rộng 3.300 m² nhà xưởng chế biến sản phẩm từ thanh long như rượu vang, nước cốt lên men, mứt, nước ép, thanh long sấy dẻo… đạt chuẩn an toàn thực phẩm quốc tế.
Năm 2024, HTX Hòa Lệ được vinh danh trong danh sách 63 HTX tiêu biểu toàn quốc – một minh chứng rõ ràng cho hướng đi đúng đắn của kinh tế tập thể trong xây dựng nông thôn mới.
Tương tự, HTX Dịch vụ nông nghiệp hữu cơ Song Vũ (phường Xuân Trường) cũng là điểm sáng trong chuyển đổi sản xuất bền vững. Sau nhiều năm kiên trì canh tác hữu cơ, HTX đã được cấp chứng nhận hữu cơ trên 50 ha cà phê chè liên kết với hàng chục nông hộ, hướng tới mở rộng 150 ha vùng nguyên liệu. Cà phê của HTX Song Vũ hiện được sơ chế và xuất khẩu sang Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, mang lại giá trị cao hơn nhiều lần so với sản xuất truyền thống.
Đáng chú ý, nhờ chính sách hỗ trợ vốn từ Nhà nước và Liên minh HTX Việt Nam, HTX Song Vũ đã đầu tư gần 830 triệu đồng để mở rộng dây chuyền chế biến, đóng gói cà phê. Trong đó, vốn hỗ trợ chiếm 55%, giúp giảm gánh nặng tài chính, tạo điều kiện để HTX chuyển đổi công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh.
 |
Diện mạo nông thôn mới ở Lâm Đồng ngày càng khởi sắc. |
Không chỉ riêng Đạ K’Nàng, Hàm Thuận hay Xuân Trường, tinh thần hợp tác, đổi mới sáng tạo đang lan tỏa mạnh mẽ khắp Lâm Đồng. Ở các vùng “đại ngàn”, nhiều HTX điển hình được hỗ trợ xây dựng mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị như HTX Phát triển nông nghiệp chế biến Thanh Thái (xã Nâm Nung) được hỗ trợ xây dựng 420 m² xưởng phân loại, đóng gói cà phê nhân, chế biến cà phê ướt, đạt chứng nhận HACCP.
HTX Nông lâm nghiệp Đắk Mil (xã Đức Lập) được hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP cà phê đặc sản gắn với sinh thái bền vững. HTX Nam Hà (xã Cư Jút) đầu tư 170 m² nhà kính phơi gấc, dây chuyền sản xuất bún gấc sấy khô, sản phẩm OCOP được đánh giá cao về chất lượng và giá trị gia tăng.
Đến nay, toàn tỉnh đã có 15 HTX nông nghiệp điển hình đạt loại khá trở lên, trong đó nhiều HTX đã trở thành điểm tham quan, học tập mô hình nông thôn mới kiểu mẫu. Các HTX này không chỉ tạo việc làm, tăng thu nhập mà còn góp phần định hình vùng chuyên canh sản xuất tập trung, từ đó đóng góp tích cực vào xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
Năm 2025, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Huỳnh Phát vinh dự Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trao tặng bằng khen “Ngôi Sao Hợp Tác Xã – CoopStar Award 2025”.
Nông thôn mới – từ phong trào đến bản sắc văn minh
Đằng sau thành công của các mô hình HTX là sự đồng hành sát sao của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lâm Đồng. Thông qua các chương trình hỗ trợ vốn vay ưu đãi, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, xúc tiến thương mại, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lâm Đồng đã giúp nhiều HTX vượt qua khó khăn, từng bước vươn lên vững mạnh.
Các chương trình như “HTX sản xuất theo chuỗi giá trị”, “HTX tham gia OCOP”, “Hỗ trợ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” đã giúp nhiều HTX tại Lâm Đồng xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, mở rộng thị trường trong và ngoài nước. Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lâm Đồng cũng phối hợp tổ chức các hội chợ, triển lãm, giúp HTX quảng bá thương hiệu và kết nối tiêu thụ bền vững.
Nhờ đó, ngày càng nhiều sản phẩm nông nghiệp của Lâm Đồng – từ hoa, cà phê đến thanh long, rau quả – đã bước ra thị trường quốc tế, khẳng định vị thế của kinh tế tập thể trong thời kỳ hội nhập.
Cùng với phát triển kinh tế, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” lan tỏa sâu rộng, tạo nên sức mạnh cộng đồng bền vững. Chỉ trong năm 2024, toàn tỉnh có 131 thôn, tổ dân phố đạt danh hiệu “Khu dân cư tiêu biểu”, 181 khu đạt “Khu dân cư kiểu mẫu”.
Nhiều mô hình sáng tạo được triển khai hiệu quả như “Tuyến đường thắp sáng làng quê”, “Tiếng kẻng an ninh”, “Camera an ninh”, “Ngày thứ bảy vì nông thôn mới”, “Ngày chủ nhật xanh”…
Ở xã Đơn Dương, các tổ chức đoàn thể còn phát động mô hình “Phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo”, “Tuyến đường hoa thanh niên”, góp phần làm cho nông thôn thêm xanh – sạch – đẹp.
Những phong trào ấy đã và đang tạo nên diện mạo mới cho vùng đất cao nguyên, với kinh tế phát triển – văn hóa giữ gìn – môi trường được bảo vệ, đúng như tinh thần nông thôn mới kiểu mẫu.
Đông Phong
