Thương vụ Việt Nam tại UAE cảnh báo lừa đảo và gian lận thương mại

UAE là trung tâm thương mại và kinh doanh lớn toàn cầu, khiến nơi đây trở thành mục tiêu của nhiều hình thức gian lận và lừa đảo thương mại. Những kẻ lừa đảo liên tục thay đổi chiến thuật, hình thức và phương thức lừa đảo.

Các hình thức lừa đảo và gian lận thương mại

Nhận hàng không thanh toán rồi bỏ trốn

Theo Thương vụ Việt Nam tại UAE, hiện nay, tại Trung Đông rất phổ biến hình thức các doanh nghiệp nhập khẩu sau khi nhận hàng, không thanh toán tiền rồi bỏ trốn về nước hoặc đóng cửa văn phòng. Điều này gây khó khăn cho công tác tìm kiếm và thu hồi lại tài sản. Những kẻ lừa đảo giả danh nhà mua hàng trong các vụ lừa đảo, chúng thường yêu cầu phương thức thanh toán bằng T/T sau khi nhận hàng hoặc chuyển khoản ngân hàng hoặc Western Union. Khi làm việc với nhà mua hàng mới, các doanh nghiệp bán hàngkhông thanh toán qua T/T trả sau và không sử dụng Western Union cho các giao dịch kinh doanh.

Hiện nay, tình trạng này rất phổ biến, doanh nghiệp mua hàng nhận hàng và không thanh toán tiền hoặc doanh nghiệp bán hàng nhận tiền mà không giao hàng. Hoặc doanh nghiệp mua hàng không nhận hàng và không thanh toán tiền (nhất là đối với mặt hàng trái cây tươi, gây thiệt hại cho doanh nghiệp bán hàng).

Gian lận ký quỹ

Ký quỹ là một biện pháp đúng đắn. Đó là sự giới thiệu của bên thứ ba nắm giữ tiền của người mua cho đến khi người bán giao hàng. Ký quỹ là một cách an toàn để bảo vệ cả hai bên - người bán và người mua. Tuy nhiên, giống như tất cả các phương thức thanh toán quốc tế, những kẻ lừa đảo đã tìm ra cách để lừa lấy tiền của các doanh nghiệp trung thực bằng cách sử dụng ký quỹ.

Gian lận ký quỹ xảy ra khi kẻ lừa đảo thiết lập một dịch vụ ký quỹ trực tuyến mới với mức phí thấp, ưu đãi hấp dẫn. Người mua và người bán đăng ký, người mua gửi tiền đến trang web và trang ký quỹ đột ngột đóng cửa và tiền biến mất. Khi thanh toán cho một công ty thông qua ký quỹ, trước tiên hãy đảm bảo rằng công ty ký quỹ là hợp pháp.

Làm giả chứng từ, giấy từ ngân hàng

Các doanh nghiệp cần đặc biệt cảnh giác trước thủ đoạn lừa đảo bằng cách làm giả chứng từ ngân hàng, như lệnh chuyển tiền, giấy xác nhận giao dịch... Những đối tượng lừa đảo thường gửi các giấy tờ giả mạo này để đánh vào lòng tin của doanh nghiệp, nhằm chiếm đoạt hàng hóa. Đây là hình thức lừa đảo ngày càng phổ biến. Vì vậy, doanh nghiệp chỉ nên giao hàng sau khi đã xác minh tiền thực sự được chuyển vào tài khoản.

Hack thông tin của doanh nghiệp khi giao dịch

Nhiều doanh nghiệp đã trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công mạng như hack máy tính, email hoặc tài khoản, mà gần như không có lựa chọn nào khác để phòng tránh triệt để, bởi các thiết bị có thể bị xâm nhập ngay trong quá trình người dùng đang trực tuyến. Một trong những thủ đoạn phổ biến là dụ nạn nhân mở tệp đính kèm chứa mã độc, cho phép kẻ lừa đảo truy cập vào thông tin nhạy cảm.

Hình thức này tương tự các chiêu trò lừa đảo khác khi kẻ gian "giả mạo" tài liệu hợp pháp mà nạn nhân vốn đã quen thuộc. Không ít trường hợp, doanh nghiệp bị lừa thông qua việc kẻ gian chỉnh sửa LC (tín dụng chứng từ), lệnh thanh toán, email xác nhận tài khoản ngân hàng… để đánh lừa đối tác. Thực trạng này đang diễn ra ngày càng phổ biến, đòi hỏi doanh nghiệp phải nâng cao cảnh giác và kiểm tra kỹ mọi giao dịch.

Lừa đảo là đối tác để giao dịch

Kẻ lừa đảo gửi email yêu cầu chi tiết thông tin ngân hàng của doanh nghiệp. Những điều này có thể rất thuyết phục nếu kẻ lừa đảo đang giả một công ty mà doanh nghiệp thường giao dịch, hoặc một công ty thường trả tiền đặt cọc trực tiếp cho doanh nghiệp. Nội dung email có thể đề nghị cung cấp số tài khoản, thay đổi phương thức thanh toán hoặc cập nhật thông tin chuyển khoản. Vì vậy, doanh nghiệp cần hết sức thận trọng, luôn chủ động gọi điện trực tiếp cho đối tác để xác minh tính xác thực của yêu cầu trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch tài chính nào.

Nhân viên ngân hàng cấu kết với người mua hàng

Một số vụ việc, doanh nghiệp mua và bán hàng ký hợp đồng thanh toán DP (nhờ thu kèm chứng từ) qua ngân hàng. Khi bộ chứng từ gốc được chuyến đến ngân hàng, cán bộ ngân hàng cấu kết, thông đồng với doanh nghiệp mua hàng và giao toàn bộ chứng từ gốc cho doanh nghiệp mua hàng để đi lấy hàng mà không thanh toán.

Giao hàng nhưng không nhận hàng hoặc để một thời gian làm cho hàng hỏng

Hiện nay một hình thức cũng phổ biến là doanh nghiệp mua hàng hoàn tất các thủ tục đề nhận hàng nhưng điều kiện thanh toán TT trả sau, khi hàng đến cảng họ không nhận hàng ngay (thường đối với hàng nông sản, hàng tươi sống) để ở cảng một thời gian hàng giảm chất lượng, chi phí lưu kho bãi cao, rồi từ chối nhận hàng hoặc ép giá,… Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu áp dụng thanh toán TT trả sau và không đặt cọc sẽ bị thiệt hại lớn nếu doanh nghiệp nhập khẩu không nhận hàng. Khi đó, doanh nghiệp xuất khẩu phải chịu nhiều chi phí như vận chuyển đi và về, lưu kho bãi và các chi phí khác.

Lừa đảo không giao hàng

Doanh nghiệp xuất khẩu bỏ trốn khi nhận được tiền và không giao hàng, doanh nghiệp nhập khẩu không nhận được gì hoặc nhận được container trống, điều này sẽ kích hoạt chứng từ vận chuyển tự động và “bằng chứng” rằng doanh nghiệp bán đã hoàn tất giao dịch, doanh nghiệp bán đã nhận được tiền và doanh nghiệp mua không nhận được gì. Điều phức tạp ở đây là, các chứng từ thanh toán và vận chuyển có thể rất hợp pháp và thương mại quốc tế phụ thuộc vào chúng.

Ban hành séc bảo đảm

Thương vụ Việt Nam tại UAE thông tin, hiện nay, tại Trung Đông, các doanh nghiệp mua hàng thường áp dụng hình thức thanh toán bằng cách ban hành séc có tổng giá trị hợp đồng và giao cho bên bán để làm tin. Tấm séc đó sẽ ghi có giá trị trong một thời hạn nhất định. Sau khi nhận hàng, doanh nghiệp mua hàng không thanh toán cho bên bán. Thường tấm séc đảm bảo đó là séc khống, doanh nghiệp mua hàng không có tiền trong tài khoản. Thực tế trong tài khoản của doanh nghiệp nhập khẩu không có tiền hoặc nếu có tiền thì họ sẽ rút hết ngay sau khi nhận được hàng.

Cách phòng chống gian lận thương mại và lừa đảo

Trước thực trạng trên, Thương vụ Việt Nam tại UAE đã nêu một số cách để đảm bảo giao dịch quốc tế được diễn ra thuận lợi nhất có thể:

Kiểm tra thông tin liên hệ

Người mua hoặc người bán khi ký hợp đồng giao dịch phải có số điện thoại và sẵn sàng đồng ý thực hiện cuộc điện thoại, kiểm tra qua Skype hoặc video. Nếu cách duy nhất để liên lạc là địa chỉ email, hãy cẩn thận. Cũng hữu ích khi xem địa chỉ thực (không phải hộp thư bưu điện), nhưng một số công ty cung cấp dịch vụ chứ không phải sản phẩm, chẳng hạn như nhà tư vấn, có thể làm việc tại nhà và không sẵn sàng cung cấp địa chỉ.

Ngoài ra, hãy xem công ty đối tác phản hồi các truy vấn nhanh như thế nào. Nếu phải chờ đợi nhiều ngày để nhận được phản hồi, cần phải lưu ý. Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể thuê công ty tư vấn, luật,… xác minh thông tin doanh nghiệp đối tác. Hơn nữa, doanh nghiệp cũng có thể nhờ thương vụ hoặc đại sứ quán Việt Nam tại nước sở tại xác minh thông tin về tính hợp pháp của doanh nghiệp đối tác.

Dựa vào các ngân hàng quốc tế hoặc ký quỹ

Các phương thức thanh toán bỏ qua ngân hàng có thể gặp rủi ro. Mặc dù phí cao hơn và thủ tục giấy tờ phức tạp hơn, nhưng việc dựa vào ngân hàng quốc tế để phát hành thư tín dụng hoặc sử dụng dịch vụ ký quỹ đáng tin cậy là giải pháp thay thế an toàn hơn nhiều cho cả người mua và người bán.

Tránh gian lận vận chuyển

Không doanh nghiệp mua nào muốn trả tiền cho hàng hóa mà hàng hóa đó không được giao, hoặc giao không đủ số lượng hoặc hàng hóa có chất lượng kém hơn quy định. Để tránh gian lận vận chuyển, hãy sử dụng các phương thức thanh toán quốc tế như chứng từ chấp nhận (D/A) hoặc dịch vụ ký quỹ và an toàn cho phép người mua kiểm tra hàng hóa trước khi thanh toán.

Ngoài ra, các doanh nghiệp mua hàng cũng có thể yêu cầu đơn vị giám định chất lượng hàng hóa độc lập tiến hành giám định chất lượng hàng hóa trước khi xếp container.

Sử dụng phưng thức thanh toán miễn phí

Những câu nói này rất đúng: “Không có bữa trưa miễn phí”. Việc cung cấp lợi nhuận khổng lồ hoặc tỷ suất lợi nhuận ấn tượng cho sản phẩm hoặc sản phẩm miễn phí hoặc các dịch vụ “không có ràng buộc” có thể là những thủ đoạn lừa đảo. Hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam thường hay bị đối tác yêu cầu áp dụng phương thức thanh toán TT (do phí thấp) nên hay bị lừa đảo.

Một số nơi thường xảy ra lừa đảo

Tất cả chúng ta đều mong điều đó không xảy ra nhưng một số khu vực có mức độ hoạt động lừa đảo, gian lận cao. Đó là một số khu vực ở Trung Đông, châu Âu, châu Phi và Trung Mỹ lại nổi tiếng về những giao dịch lừa đảo. Khi thu hút các đối tác thương mại từ những khu vực như vậy, hãy thực hiện các biện pháp thanh toán an toàn và phòng ngừa bổ sung.

Duy trì chứng cứ, bộ chứng từ và dấu vết giấy tờ

Doanh nghiệp bán và doanh nghiệp mua phải có giấy tờ rõ ràng quy định sản phẩm, phương thức vận chuyển, phương thức thanh toán, ngày sản phẩm dự kiến giao hàng và các điều khoản đặc biệt như kiểm tra trước hoặc thông tin hải quan và thuế quan. Ngoài ra, hãy giữ lại thư từ như tài liệu qua thư, email, biên lai và các tương tác của bên thứ ba (dịch vụ ký quỹ,...) trong trường hợp khi cần khiếu nại, việc không thanh toán hoặc không vận chuyển hàng hóa.

Các biện pháp đảm bảo an toàn khi giao dịch

Xác minh doanh nghiệp

Thương vụ Việt Nam tại UAE cảnh bảo, luôn xác minh tính hợp pháp của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp mới hoặc doanh nghiệp không quen biết. Kiểm tra giấy phép của họ với các phòng ban kinh tế có liên quan (ví dụ: Dubai Economy and Tourism, Bộ Kinh tế UAE).

Thận trọng khi giao dịch trực tuyến

Sử dụng các nền tảng thương mại điện tử đáng tin cậy, kiểm tra đánh giá và xác minh tính xác thực của người bán. Tránh nhấp vào các liên kết đáng ngờ trong email hoặc SMS.

Bảo vệ thông tin cá nhân và tài chính

Không bao giờ chia sẻ các thông tin nhạy cảm như mã PIN, OTP (mật khẩu dùng một lần) hoặc thông tin tài khoản ngân hàng qua điện thoại, email hoặc các trang web chưa được xác minh.

Xây dựng hợp đồng theo chuẩn quốc tế

Cần phải xây dựng các điều khoản của hợp đồng theo tiêu chuẩn hợp đồng thương mại quốc tế (Incoterm). Trước khi ký bất kỳ thỏa thuận thương mại nào, hãy đọc kỹ và hiểu tất cả các điều khoản và điều kiện. Nếu cần, hãy tìm kiếm tư vấn pháp lý.

Phương thức thanh toán an toàn

Sử dụng các phương thức thanh toán an toàn và các phương thức cung cấp khả năng bảo vệ doanh nghiệp. Doanh nghiệp nên sử dụng ngân hàng làm trung gian (thanh toán quan ngân hàng) để bảo đảm an toàn cho cả bên bán và bên mua. Trước khi chuyển tiền, cần kiểm tra nhiều kệnh như email, điện thoại, tin nhắn nhằm đảm bảo chính xác số tài khoản và ngân hàng,… tránh trường hợp bị hacker hack email thay đổi số tài khoản và tên ngân hàng.

Cách xử lý khi bị lừa đảo, gian lận thương mại

Thương vụ Việt Nam tại UAE cho biết, dù có cẩn thận đến đâu, vẫn có thể là nạn nhân của gian lận thương mại quốc tế. Một khi rơi vào tình huống này, điều cốt yếu là thời gian - hãy hành động ngay lập tức.

Bước đầu tiên, là liên hệ với người mua hoặc người bán. Đôi khi vấn đề chỉ đơn giản là một sự hiểu lầm, một đơn đặt hàng bị nhầm lẫn hoặc điều gì đó nằm ngoài tầm kiểm soát của đối tác thương mại. Nếu đang giao dịch với người bán hoặc người mua có uy tín, họ sẽ rất sẵn lòng nói chuyện để giải quyết tình huống.

Bước hai là hòa giải, nếu người mua hoặc người bán từ chối liên hệ. Một số dịch vụ ký quỹ và trang thanh toán quốc tế cung cấp dịch vụ hòa giải, có thể thuê người hòa giải độc lập hoặc liên hệ với Hội đồng Thương mại quốc tế.

Bước 3 là làm việc với ngân hàng, những người mua bị lừa đảo đã thanh toán hàng hóa bằng thẻ tín dụng hoặc thông qua ngân hàng khu vực của họ có thể yêu cầu tạm dừng thanh toán hoặc bồi hoàn. Một lần nữa, thời gian ở đây rất quan trọng và việc giữ/hoàn tiền tùy theo quyết định của tổ chức tài chính và chính sách của họ.

Bước cuối cùng, nếu việc liên hệ, hòa giải, giữ tín dụng/séc hoặc yêu cầu bồi hoàn không thành công, có thể khởi kiện lên trọng tài quốc tế hoặc cơ quan tài phán hoặc liên hệ với Đại Sứ quán Việt Nam tại UAE và Thương vụ Việt Nam tại UAE đề nghị hỗ trợ.

Danh sách các doanh nghiệp lừa đảo của UAE

Trong những năm gần đây, tình trạng lừa đảo và gian lận thương mại xảy ra rất phổ biến tại UAE không chỉ đối với các doanh nghiệp nước ngoài, mà tình trạng lừa đảo cũng xảy ra đối với các doanh nghiệp tại UAE. Trước tình trạng trên, Thương vụ Việt Nam tại UAE gửi danh sách tổng hợp các công ty tại UAE đã thực hiện các hành vi lừa đảo, gian lận thương mại với các công ty Việt Nam và các công ty tại UAE như sau: