VCA và ILO tăng cường hợp tác, mở rộng hỗ trợ HTX trong giai đoạn mới

Tại buổi làm việc, Chủ tịch VCA Cao Xuân Thu Vân khẳng định, hệ thống VCA đang đại diện và hỗ trợ 34.848 HTX, 147 liên hiệp HTX, 72.747 tổ hợp tác cùng 22 thành viên liên kết cấp quốc gia như Saigon Co.op, Đồng Giao, Lavifood… Đây là lực lượng nòng cốt tham gia phát triển kinh tế địa phương, đặc biệt trong nông nghiệp, sản xuất kinh doanh, dịch vụ và tạo việc làm bền vững cho hàng triệu lao động.

Trong số này, HTX nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất với 23.182 đơn vị (66,5%). Khu vực phi nông nghiệp có 10.486 HTX (30,1%), trải rộng trong các lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, vận tải, môi trường. Ngoài ra, cả nước hiện có 1.180 quỹ tín dụng nhân dân đang hoạt động ổn định, đóng vai trò quan trọng trong cung cấp dịch vụ tài chính vi mô cho người dân nông thôn.

Người đứng đầu VCA cho rằng, phần lớn HTX hiện vẫn có quy mô nhỏ, khả năng tiếp cận vốn, công nghệ và đào tạo hạn chế. Vì vậy, sự đồng hành của ILO thông qua các công cụ chuyên môn và hỗ trợ kinh phí là vô cùng quý báu. VCA đang nghiên cứu mở rộng việc áp dụng các bộ công cụ chuyên biệt của ILO như ThinkCOOP và StartCOOP, vốn đã chứng minh hiệu quả trong đào tạo kỹ năng quản trị và khởi nghiệp HTX theo hướng xanh, bền vững, số hóa.

Về phía ILO, bà Sinwon Park ghi nhận mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với VCA, đồng thời đánh giá cao những nỗ lực của hệ thống HTX Việt Nam trong thúc đẩy mô hình kinh tế bền vững, tạo sinh kế và bảo đảm an sinh cho người dân. Theo bà Park, từ năm 2018, ILO và VCA đã phối hợp hiệu đính bộ tài liệu “Quản lý HTX của tôi – MyCOOP”, tổ chức nhiều khóa tập huấn và các đợt khảo sát tại nhiều tỉnh miền Trung và miền Nam nhằm đánh giá hoạt động HTX trong nhiều điều kiện khác nhau. Những kết quả này trở thành cơ sở quan trọng để hai bên tiếp tục xây dựng các chương trình phù hợp hơn.

Trong năm 2024, khi bão Yagi gây thiệt hại nặng cho nhiều HTX ở vùng núi phía Bắc, ILO đã triển khai khảo sát tại Lào Cai và Thái Nguyên, hỗ trợ ngày công lao động và công cụ sản xuất giúp các HTX sớm khôi phục sản xuất. Năm nay, ILO tiếp tục nghiên cứu thực địa tại Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh nhằm hỗ trợ HTX khắc phục hậu quả bão số 10 và 11, những địa phương thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, khiến hoạt động sản xuất bị gián đoạn.

Bà Sinwon Park, Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam cho biết, sẵn sàng hỗ trợ để VCA mở rộng độ bao phủ bảo hiểm xã hội cho thành viên và người lao động HTX một mục tiêu quan trọng để đảm bảo việc làm bền vững, giảm tính dễ tổn thương trong bối cảnh kinh tế hiện nay.

Một điểm nổi bật trong hợp tác giữa hai bên là khảo sát về an sinh xã hội, việc làm cho người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số và việc tham gia bảo hiểm xã hội trong khu vực HTX. Đây là vấn đề còn nhiều thách thức khi tỷ lệ người lao động HTX tham gia bảo hiểm còn thấp, do đặc thù sản xuất nhỏ lẻ, thu nhập chưa ổn định và mức độ nhận thức chưa cao. Việc có đánh giá toàn diện sẽ giúp đề xuất các chính sách hỗ trợ phù hợp, bảo đảm phúc lợi tốt hơn cho người lao động.

Đánh giá cao những đóng góp của ILO, Chủ tịch VCA Cao Xuân Thu Vân bày tỏ mong muốn hai bên sẽ tiếp tục thắt chặt quan hệ hợp tác trong giai đoạn tới. Bà Sinwon Park khẳng định ILO sẵn sàng phối hợp chặt chẽ với VCA trong quá trình xây dựng Chương trình Quốc gia về Việc làm bền vững giai đoạn 2027–2031. “Sự hợp tác cần gắn với ưu tiên và định hướng của VCA, nhằm bảo đảm mối quan hệ đối tác bền vững, có tầm chiến lược và thực chất,” bà Vân nhấn mạnh.

ILO cũng cho biết, sẽ đẩy mạnh nhân rộng các mô hình của Chương trình Đầu tư Chuyên sâu và Việc làm, bao gồm lập kế hoạch kinh doanh liên tục, quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng và đào tạo sinh kế bền vững. Đây đều là các mô hình có khả năng ứng dụng cao trong HTX Việt Nam, nhất là tại các địa bàn thường xuyên bị tác động bởi biến đổi khí hậu.

Đối với chính sách xã hội, ILO khẳng định sẵn sàng hỗ trợ để VCA mở rộng độ bao phủ bảo hiểm xã hội cho thành viên và người lao động HTX một mục tiêu quan trọng để đảm bảo việc làm bền vững, giảm tính dễ tổn thương trong bối cảnh kinh tế hiện nay.

Trong phần trao đổi định hướng tương lai, VCA đề nghị ILO tiếp tục đồng hành trong việc tổ chức Diễn đàn HTX năm 2026, lễ tôn vinh 100 HTX xuất sắc (CoopStar Awards) và các chương trình nâng cao năng lực cán bộ HTX. VCA cũng mong muốn được hỗ trợ kỹ thuật để thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị, tăng cường khả năng tham gia thị trường quốc tế của các HTX, lĩnh vực mà nhiều HTX vẫn còn hạn chế về năng lực tiếp cận.

Hai bên sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ, triển khai các chương trình phù hợp xu hướng chuyển dịch xanh – số, góp phần thúc đẩy KTTT phát triển bền vững.

Một trọng tâm khác là phát triển mô hình “HTX xanh” và tăng năng lực quản lý, kinh doanh xanh cho các HTX sử dụng nhiều lao động nữ và HTX phụ nữ, nhóm dễ bị tổn thương hơn trước biến động thị trường và thiên tai. Đây được kỳ vọng sẽ tạo thêm việc làm bền vững và hỗ trợ bình đẳng giới tại địa phương.

Buổi làm việc kết thúc với cam kết hợp tác mạnh mẽ, hướng tới các chương trình có chiều sâu, phù hợp bối cảnh chuyển dịch xanh – số, góp phần đưa khu vực kinh tế tập thể phát triển vững chắc trong giai đoạn mới.

Vũ Hương - Ảnh Phạm Hòa