Theo báo cáo gần đây của Ngân hàng Nhà nước, số tiền đã hỗ trợ lãi suất từ gói 40.000 tỷ đồng mới giải ngân chưa tới 1% do nhiều vướng mắc về điều kiện tiếp cận.
Nghịch lý "có tiền mà không tiêu được"
Lãnh đạo các ngân hàng cho biết, dù đã thông tin rộng rãi về gói hỗ trợ lãi suất nhưng lượng khách hàng nộp hồ sơ đạt yêu cầu không nhiều. Tuy nhiên, khi ngân hàng dùng chính nguồn vốn của mình để giảm lãi suất cho đúng nhóm đối tượng của gói 40.000 tỷ đồng với thủ tục đơn giản hơn, thì số lượng tiếp cận khá nhiều.
|
Ước tính đến hết năm nay, số tiền hỗ trợ của gói hỗ trợ lãi suất 2% chỉ đạt khoảng 2.570 tỷ đồng, tương đương khoảng 6,5% tổng gói 40.000 tỷ đồng. |
Ông Phạm Toàn Vượng, Tổng giám đốc Agribank thông tin: Mặc dù ngân hàng đã chỉ đạo tới hơn 11.000 lượt cán bộ tín dụng trên toàn quốc nhưng hiện mới giải ngân được có 44 tỷ đồng. Trong khi đó, ngân hàng dùng nguồn vốn của mình để giảm lãi suất cho những đối tượng thuộc Nghị định 31 thì đến nay có hơn 1.000 tỷ đồng được giải ngân. Do đó, ông Vượng nhìn nhận, tất cả các ngân hàng đều gặp khó khăn khi triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2% chứ không phải là tình trạng cá biệt.
Bà Trịnh Thị Cúc, Giám đốc điều hành Công ty xuất nhập khẩu thuỷ sản Thanh Hoá chia sẻ với VnBusiness: Doanh nghiệp đã từng thuộc nhóm được hỗ trợ lãi suất 2%, đã được ngân hàng giảm lãi một phần gói vay. Tuy nhiên, do hoạt động xuất khẩu suy giảm, doanh nghiệp đã bị dừng hỗ trợ.
Theo quy định, doanh nghiệp muốn được giảm lãi suất 2% phải chứng minh được khả năng phục hồi, khả năng trả nợ, chưa kể phải cân đối chi phí bỏ ra để theo dõi hồ sơ, chứng từ, thủ tục hậu kiểm theo yêu cầu. Vì vậy, với khó khăn chung hiện nay của nền kinh tế, nhiều doanh nghiệp không đủ điều kiện để hưởng chính sách này.
Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về kết quả hỗ trợ lãi suất để làm cơ sở xây dựng phương án đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh nhiệm vụ chi hỗ trợ lãi suất không sử dụng hết sang hình thức, chính sách hỗ trợ khác.
Ngân hàng Nhà nước ước tính, lũy kế đến hết năm nay, số tiền hỗ trợ chỉ đạt khoảng 2.570 tỷ đồng, tương đương khoảng 6,5% tổng gói 40.000 tỷ, tức là còn hơn 90% ngân sách hỗ trợ vẫn nằm trên giấy, không thể đến với doanh nghiệp.
Đề xuất chuyển nguồn sang hỗ trợ về thuế, phí
Để giúp chính sách phát huy hiệu quả, nhiều ý kiến đã đề xuất cần có những thay đổi từ gói 40.000 tỷ, nhằm giúp nguồn tiền ngân sách được sử dụng kịp thời, hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp phục hồi kinh tế.
Ngân hàng Nhà nước cho biết, đến nay, không có doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh nào có thắc mắc, khiếu nại về việc đủ điều kiện mà không được hỗ trợ lãi suất theo quy định. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước đề xuất chuyển nguồn từ gói hỗ trợ lãi suất 2% cho miễn, giảm thuế, phí, bao gồm cả thuế VAT.
Đồng tình, ông Trần Hoàng Ngân, Đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hồ Chí Minh nhận định: "Đó là việc cần thiết trong bối cảnh tổng cầu có xu hướng suy giảm và doanh nghiệp đang gặp khó khăn, đặc biệt là thị trường xuất khẩu".
Dưới góc nhìn của chuyên gia thuế, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam khẳng định: "Chuyển giảm thuế rất là dễ. Khi bán sản phẩm ra là có thể thực hiện giảm thuế VAT và gói giải pháp giảm thuế VAT theo Nghị quyết 43 mang lại hiệu quả rõ nét và được đánh giá là gói giải pháp có hiệu quả nhất của năm 2022".
Nhiều chuyên gia cũng đề xuất không tiếp tục sửa các tiêu chí, điều kiện để hưởng hỗ trợ lãi suất 2%. Thay vào đó, cơ quan chức năng có thể nghiên cứu, chuyển nguồn ngân sách sang cho các chính sách khác có khả năng triển khai, còn dư địa thực hiện. Bởi, những vướng mắc hiện nay không dễ tìm giải pháp tháo gỡ.
"Nên chuyển tiếp hoặc chuyển sang một gói khác, hiệu quả hơn, hỗ trợ phục hồi cho doanh nghiệp", Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV Cấn Văn Lực khuyến nghị.
Một số chuyên gia cho rằng, giả sử năm nay có giải ngân được như dự kiến của Ngân hàng Nhà nước, thì vẫn còn tồn hơn 37.000 tỷ đồng nữa. Vì thế có thể chuyển nguồn tiền này thành lập các quỹ bảo lãnh tín dụng, với các điều kiện cho vay thông thoáng hơn, không yêu cầu thế chấp bằng tài sản để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Trước tình hình đó, Chính phủ đã trình Quốc hội chuyển nguồn này, khoảng 24.000 tỷ đồng cho giảm thuế VAT. Đồng thời, hiện nay, Ngân hàng Nhà nước đang trình Chính phủ để kiến nghị Quốc hội sửa đổi Nghị quyết 43, bỏ cụm từ doanh nghiệp phải chứng minh được “có khả năng phục hồi” để tiếp tục triển khai gói hỗ trợ 40.000 tỷ đồng.
Huyền Anh
