Phản ánh tới Quốc hội, cử tri TP.HCM và Hà Nội cho biết nhiều doanh nghiệp sau khi giải thể, di dời hoặc chấm dứt hoạt động đã "bỏ quên" trách nhiệm đóng BHXH. Hệ quả là người lao động không thể chốt sổ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chế độ hưu trí và các quyền lợi an sinh khác.
Trả lời vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết đã phối hợp với Bộ Nội vụ trình Chính phủ ban hành Nghị định 158/2025. Điểm đột phá của quy định này là cho phép giải quyết quyền lợi cho người lao động dựa trên thời gian thực đóng.
|
Bộ Tài chính khẳng định sẽ chuyển hồ sơ và kiến nghị khởi tố lên cơ quan công an nếu doanh nghiệp cố tình trốn đóng bảo hiểm xã hội,. |
Cụ thể, nếu doanh nghiệp chưa đóng đủ, cơ quan BHXH vẫn xác nhận thời gian đã đóng để người lao động làm căn cứ hưởng chế độ. Đối với các đơn vị mất khả năng đóng trước ngày 1/7/2024, chính sách cũng cho phép xác nhận thời gian đã đóng để giải quyết chế độ hưu trí, tử tuất. Khoản nợ còn lại của doanh nghiệp sẽ tiếp tục được cơ quan chức năng truy thu, tách biệt với quyền lợi hợp pháp của người lao động.
Về giải pháp xử lý doanh nghiệp chây ỳ, Bộ Tài chính cho biết tỷ lệ chậm đóng BHXH đã giảm từ 3,05% (năm 2021) xuống dự kiến còn 2,55% trong năm nay. Để siết chặt kỷ cương, Luật BHXH (có hiệu lực từ 1/7/2025) và Nghị định 274 (hiệu lực từ 30/11/2025) đã quy định chi tiết các chế tài xử lý về chậm, trốn đóng BHXH.
Bộ Tài chính đang hoàn thiện quy trình kiểm tra từ xa, cho phép phát hiện sớm dấu hiệu chậm, trốn đóng qua dữ liệu mà không cần chờ đến khi doanh nghiệp đổ vỡ. Cơ quan BHXH sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan Thuế, Công an và chính quyền địa phương để rà soát hàng tháng.
Bộ Tài chính nhấn mạnh: "Đối với doanh nghiệp cố tình trốn đóng BHXH, Bảo hiểm xã hội Việt Nam sẽ chuyển hồ sơ, kiến nghị khởi tố đến cơ quan công an để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật".
Thực tế, từ năm 2018 đến hết năm 2023, ngành BHXH đã gửi 417 hồ sơ kiến nghị khởi tố sang cơ quan điều tra. Tuy nhiên, tỷ lệ xử lý hình sự còn khiêm tốn với 15 hồ sơ được khởi tố và 8 bản án có hiệu lực.
Một ví dụ điển hình cho sự quyết liệt của cơ quan chức năng là vụ việc tại Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại - Dịch vụ Vinh Thông (KCN Tân Bình, TP.HCM).
Theo Trung tâm Tư vấn pháp luật Liên đoàn Lao động TP.HCM, tính đến tháng 2/2025, doanh nghiệp này nợ lương hơn 5 tỷ đồng và nợ BHXH khoảng 14,6 tỷ đồng. Dù Tòa án đã phán quyết buộc công ty phải thanh toán lương và đóng BHXH cho 137 người lao động chậm nhất vào tháng 2/2026, nhưng doanh nghiệp này vẫn chây ỳ không thực hiện.
Đáng nói, dù đang nợ đọng lớn nhưng công ty vẫn tổ chức sản xuất với hơn 120 lao động và tiếp tục không đóng BHXH cho số lao động này. Trước dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng, Trung tâm Tư vấn pháp luật đã đề nghị Công an TP.HCM xem xét hồ sơ để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội trốn đóng BHXH đối với Công ty Vinh Thông.
Đồng thời, tổ chức Công đoàn cũng kiến nghị Thanh tra Thành phố vào cuộc thanh tra toàn diện, và đề nghị cơ quan thi hành án có biện pháp cưỡng chế để đảm bảo quyền lợi "xương máu" cho người lao động.
Thanh Hoa
