Nhiều HTX đang đứng trước khó khăn khi thị trường tràn ngập hàng hóa giá rẻ từ trong và ngoài nước khiến việc cạnh tranh ngày càng gay gắt hơn.
Cơ hội lớn từ thị trường dịch vụ cho 14 triệu người cao tuổi
Bà Nguyễn Thị Hà, Giám đốc HTX chăn nuôi Long Tiến (Nghệ An) cho biết các loại thịt nhập với giá rẻ tăng mạnh trong khi, chăn nuôi vẫn phụ thuộc thức ăn nhập khẩu nên dù giá cả có tăng, cả người nuôi lẫn HTX vẫn rất khó khăn.
Trước thực trạng này, giới chuyên gia cho rằng, một số HTX có thể xem xét đến năng lực, điều kiện và khả năng thị trường… để mở rộng sang một số dịch vụ khác. Trong đó, một trong những khoảng trống chưa được đầu tư khai thác nhiều ở Việt Nam đó là kinh tế cho những người tóc bạc.
Theo thống kê, Trung Quốc có hơn 1 tỷ dân thì 290 triệu dân trên 60 tuổi, gấp 3 lần dân số Việt Nam. Còn Việt Nam đang là một trong 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh.
Số liệu từ Tổng Cục Thống kê cho thấy, năm 2024, số lượng người già từ 60 tuổi trở lên ở Việt Nam là 14,2 triệu người, tăng 2,8 triệu người so với năm 2019 và tăng 4,7 triệu người so với năm 2014.
|
Người cao tuổi đang đóng góp không nhỏ vào phát triển kinh tế nông nghiệp. |
Dự báo đến năm 2030, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ xấp xỉ 18 triệu người, tăng gần 4 triệu người so với năm 2024. Đến năm 2038, nhóm dân số từ 60 tuổi trở lên tại Việt Nam được dự báo đạt khoảng hơn 21 triệu người, chiếm 20% tổng dân số. Và Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia có dân số già.
Có một đặc điểm hiện nay là đa số những người lớn tuổi lại sống ở vùng nông thôn, tản mạn nên các dịch vụ phục vụ người lớn tuổi chưa thực sự phát triển. Bên cạnh đó, nhiều người lớn tuổi ở khu vực nông thôn không có thu nhập nên nhu cầu mua bán hàng hóa, chăm sóc không cao.
Tuy nhiên, theo Lương y Phạm Đăng Điển, HTX Chăm Sóc Sức Khỏe Cộng Đồng Đà Nẵng (TP Đà Nẵng), nhiều doanh nghiệp mở dịch vụ phục vụ người cao tuổi ở thành phố cho rằng việc họ di chuyển về nông thôn sẽ tốn kém chi phí thì đây lại là lợi thế cho một số HTX ở tỉnh, ở vùng nông thôn nếu muốn kinh doanh buôn bán một số mặt hàng, dịch vụ phục vụ người cao tuổi.
Bên cạnh đó, nếu so sánh với Việt Nam có 100 triệu dân, nhưng nếu chỉ tính Việt Nam có khoảng 14 triệu người là người già trên 60 tuổi thì đó cũng là thị trường rất tiềm năng vì đã chiếm trên 10% dân số. Bởi người lớn tuổi cũng có nhu cầu về hàng hóa, dịch vụ rất cao như nông sản, thực phẩm , sản phẩm hỗ trợ, chăm sóc sức khỏe chuyên biệt, giải trí, ăn mặc… Trong khi bên cạnh những người già gặp khó về tài chính thì cũng có nhiều gia đình người lớn tuổi có sự chuẩn bị về kinh tế với sự hỗ trợ của con cái nên họ rất chủ động trong việc tiếp cận hàng hóa, dịch vụ.
Tận dụng ra sao?
Do đó, đây là một thị trường có nhiều dư địa không chỉ cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp mà còn cho cả các HTX đầu tư. Bởi hiện nay không chỉ có HTX nông nghiệp mà còn có cả HTX về y dược, HTX môi trường, HTX chăm sóc sức khỏe, HTX trị liệu, HTX làm đẹp, HTX phân phối máy tập thể dục, HTX du lịch…
Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, cho biết nhu cầu đi du lịch của người già giờ rất lớn hay nhu cầu làm sao để ăn uống phù hợp với độ tuổi, với thực trạng sức khỏe của người già cũng rất nhiều.
Không ít người già sau khi về hưu đủ điều kiện sức khỏe vẫn ấp ủ giấc mơ, dự định phát triển kinh tế nông nghiệp. Việc giúp họ tiếp cận với mô hình HTX, các trung tâm sản xuất giống cây trồng vật nuôi, HTX trồng cây cảnh, thú y, thủy sản… cũng là hướng đi giúp người cao tuổi vẫn có thể lao động, cống hiến… giống như người cao tuổi ở Nhật Bản đang làm.
Ngoài ra, người cao tuổi đang ngày càng độc lập hơn trong cuộc sống. Thế hệ người cao tuổi hiện đại ngày càng quan tâm đến sinh hoạt khoa học và hưởng thụ cuộc sống vui khỏe, ít phụ thuộc vào con cháu. Nhưng tại Việt Nam, mô hình có thể đáp ứng các nhu cầu này vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Do đó, doanh nghiệp, HTX có thể coi đây là thị trường tiềm năng để đầu tư.
Tuy nhiên, ông Đào Việt Dũng, 70 tuổi, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Việt Doanh (Hà Nội), cho rằng định kiến về người cao tuổi trong tham gia sản xuất kinh doanh, đóng góp cho xã hội vẫn rất lớn vì nghi ngại về năng lực và khả năng lao động nên lương thưởng của họ thấp, chính sách hỗ trợ hiện chưa được thực sự quan tâm.
Do vậy, các cơ quan chức năng cần có sự hỗ trợ về chuyển đổi việc làm, đào tạo, hỗ trợ vay vốn ưu đãi cho người cao tuổi, HTX có người cao tuổi nhằm tạo mối liên kết giữa HTX, doanh nghiệp với người lao động cao tuổi, tạo điều kiện cho họ tham gia thị trường lao động phù hợp với khả năng.
Còn GS.TS.BS. Đỗ Tất Cường, Chủ tịch Hội đồng cố vấn lâm sàng Hệ thống Y tế Vinmec, cho biết hiện nay các dịch vụ về chăm sóc sức khỏe, dược liệu cho người già đã có nhưng còn ít, chưa phát triển mạnh mẽ vì có thể do những khó khăn về vốn, công nghệ đầu tư. Đi liền với đó cũng là nhiều đơn vị phát triển những dịch vụ này còn ở quá xa các vùng có đông người cao tuổi hoặc chỉ tập trung ở thành thị nên việc tiếp cận dịch vụ còn chưa thuận lợi. Trong khi nhiều người cao tuổi lại có tâm lý muốn ở gần gia đình.
Bà Trương Thị Bạch Thuỷ, Giám đốc HTX Mây tre đan Thuỷ Tuyết (Sóc Trăng), cho biết HTX đang muốn mở rộng sang dịch vụ trồng dược liệu kết hợp chăm sóc sức khỏe cho người già nên rất mong muốn nhập một số bài thuốc và cây dược liệu của các HTX chuyên về dược liệu để đầu tư nhưng không biết cách làm này có hiệu quả không?
Trước nhu cầu của HTX Thủy Tuyết, chị Lý Thị Bích Huệ, Giám đốc HTX Phượng Huệ (Ba Vì, Hà Nội) cho biết HTX nên tập trung vào liên kết với các HTX, vùng trồng dược liệu để nhập thuốc hoặc được hướng dẫn về những bài thuốc gia truyền để đầu tư dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Hiện nay, HTX Phượng Huệ đã cung cấp dược liệu sau khi sơ chế, chế biến đi nhiều địa phương và quá trình sơ chế, chế biến, HTX đã chiết ra thành các lọ rất tiện dụng. Việc này cũng sẽ giúp HTX Thủy Tuyết tiết kiệm và thuận lợi hơn trong đầu tư so với việc nhập trực tiếp giống cây dược liệu về trồng. Bởi mỗi cây dược liệu sẽ phù hợp với thổ nhưỡng khác nhau mới cho công dụng cao. Trong khi ở miền Bắc thường có 4 mùa trong năm còn miền Nam chỉ có 2 mùa nên 1 số cây dược liệu sẽ không phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng ở miền Nam.
Huyền Trang
