Một chuyên gia nông nghiệp cho biết hiện nay, nhiều nông dân, HTX và thậm chí là cả doanh nghiệp vẫn cho rằng các quy định kỹ thuật mà thị trường Trung Quốc đặt ra trong xuất khẩu hàng hóa, nông sản là rào cản, làm khó nông dân, HTX, doanh nghiệp Việt.
Thông tin nhiễu gây bất lợi cho HTX
Trong khi các nhà quản lý Việt Nam làm việc với phía Trung Quốc, các cơ quan quản lý nước này vẫn rất hỗ trợ, hướng dẫn tận tâm. Họ cũng đánh giá rất cao tiềm năng, thế mạnh của nông sản Việt.
Điều này cho thấy, thông tin về thị trường cần được nắm bắt đầy đủ, có cái nhìn đa chiều. Nhà sản xuất, kinh doanh phải biết đánh giá, kiểm soát thông tin về thị trường để vừa không tự đưa mình vào thế khó, vừa không làm tuột mất những cơ hội lớn.
Nhiều ngành hàng của Việt Nam như hồ tiêu, cà phê, lúa gạo… việc giá cả như thế nào, xuất khẩu lượng lớn hay nhỏ phụ thuộc rất nhiều vào tình hình chính trị, kinh tế thế giới và cung cầu giữa những đơn vị xuất khẩu tại Việt Nam và những nhà nhập khẩu ở nước ngoài.
Ông Trần Đình Trọng, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Ea Tu (Đắk Lắk), cho biết nếu nhìn nhận thị trường hồ tiêu, cà phê thì đều thấy cứ vào vụ thu hoạch rộ thì giá của những loại nông sản này lại giảm ít hay nhiều. Điều này có thể là do thực tiễn nguồn nông sản dồi dào hơn thời điểm thông thường nhưng cũng một phần là do những thông tin bất lợi gây nhiễu dưới nhiều hình thức ngay từ thị trường nội địa. Từ đây, những thương lái, đơn vị thu gom cà phê, hồ tiêu sẽ được đà ép giá người dân, HTX khi vào vụ thu hoạch.
 |
Nhiều hàng hóa, nông sản trong quá trình tiêu thụ bị tác động mạnh bởi thị trường. |
Không chỉ ở trong nước mà trên thế giới, vấn đề lo ngại thiếu hụt nguồn cung của một số loại nông sản, hàng hóa thường khiến các đơn vị trung gian, nhà nhập khẩu đẩy mạnh thu gom, dự trữ. Lúc này, nông dân, HTX có thể hưởng lời vì giá nông sản cao. Nhưng ngược lại, đối với những HTX, doanh nghiệp xuất khẩu thường giao hàng theo hợp đồng thì việc giá nông sản, hàng hóa tăng cao lại khiến họ rơi vào bất lợi.
Ông Chí Anh, nhà sáng lập, CEO của Công ty TNHH xuất nhập khẩu Ago, cho biết thanh long được người tiêu dùng, thậm chí đối tác nhiều nước đánh giá cao vì ít đường, phù hợp trong lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, không phải được đối tác đánh giá cao là loại quả này có thể dễ dàng có mặt tại siêu thị hay được nhập khẩu rộng rãi ở một số nước.
Ngay tại Italia, vấn đề ngon hay không ngon là một chuyện, còn quan trọng hơn vẫn là thói quen và khẩu vị của người tiêu dùng nước này. Người dân nước này thường không thích ăn trái cây được cho là ngoại lai. Trong khi người tiêu dùng châu Á, Mỹ lại chấp nhận điều này, dễ thích ứng với những đồ ăn mới. Do có suy nghĩ như vậy nên dù một số loại trái cây từ châu Á như thanh long có xuất hiện trên kệ siêu thị thì chưa chắc đó đã phải là lựa chọn của người Italia hoặc có cũng phải mất một thời gian nhất định để làm quen thị trường.
Điều đó cho thấy rất nhiều vấn đề liên quan đến thị trường mà HTX, doanh nghiệp cần trực tiếp nắm bắt, nhìn nhận và kiểm chứng thì mới có thể đưa ra quyết định kinh doanh phù hợp.
Trợ lực đúng và trúng
Thực tế đối với HTX, doanh nghiệp nhỏ, việc nhận định, phân tích, đánh giá thị trường còn gặp rất nhiều khó khăn vì bản thân những đơn vị này vẫn còn yếu về năng lực và nhân lực.
Trong khi, bản chất của việc nông dân, HTX nhiều khi bị mất kiểm soát, chạy theo những thông tin ảo của thị trường là do sản xuất nông nghiệp phát triển chưa thực sự bền vững theo chuỗi giá trị nên vẫn còn những lỗ hổng trong các khâu từ sản xuất đến tiêu thụ. Điều này cũng dễ dẫn đến tình trạng nông dân, HTX bị động trước thị trường, nhất là khi bắt gặp những thông tin bất lợi, chưa được kiểm chứng.
Do đó, sản xuất bền vững theo chuỗi giá trị hàng hóa vẫn là lời giải mà các chuyên gia đưa ra. Bởi chỉ khi phát triển bền vững thì việc tiêu thụ hàng hóa mới diễn ra theo hợp đồng, theo những thứ đã được định sẵn. Người dân, HTX cũng cảm thấy vững tâm hơn trước sự biến động của thị trường.
Ông Lê Châu Hải Vũ, Giám đốc Công ty Cổ phần Dịch vụ Tư vấn Doanh nghiệp ConsulTech, cho biết để nắm bắt thấu đáo thông tin thị trường, cách tốt nhận là đơn vị sản xuất kinh doanh đến tận thị trường đó để tìm hiểu. Nhưng điều này là không hề đơn giản, nhất là đối với các HTX và doanh nghiệp nhỏ vì bất lợi về vấn đề tài chính, đi lại, ngôn ngữ...
Cách tiếp theo để nắm bắt thông tin thị trường hiện nay là HTX, doanh nghiệp liên kết với các đơn vị môi giới bán hàng. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, nếu không có sự am hiểu và kiểm chứng sát sao thì rủi ro vẫn diễn ra. Và thực tế điều này đã diễn ra với các doanh nghiệp xuất khẩu lớn ở Việt Nam.
Theo ông Lê Châu Hải Vũ, việc tìm kiếm, liên kết với các đơn vị hỗ trợ tư vấn về mặt thị trường, pháp luật cần được đặt ra đối với HTX, doanh nghiệp. Thay vì đặt bài toán chi phí lên đầu thì việc tránh được rủi ro, giúp HTX, doanh nghiệp nắm bắt được cơ hội sẽ hiệu quả hơn nhiều. Nhất là đối với thực tiễn thị trường trong và ngoài nước có nhiều thông tin chưa thực sự chuẩn xác, khó kiểm chứng. Trong khi thị trường thế giới có rất nhiều biến động thất thường.
Để làm được điều này, HTX, doanh nghiệp nhỏ cần đánh giá, xem xét lại quá trình sản xuất kinh doanh và cả vấn đề quản lý, từ đó cân đối lại vấn đề tài chính, đánh giá những mặt được và chưa được nếu liên kết với các đơn vị hỗ trợ về pháp luật, thị trường một cách phù hợp.
Huyền Trang
